DERS ÇALIŞMA KONUSUNDA İSTEKSİZLİK YA DA MOTİVASYON EKSİKLİĞİ
Motivasyon belli bir davranışı yapmak için gerekli olan nedenler ya da bir hedefi başarma
arzusu şeklinde tanımlanabilir. Eğer ders çalışmak için yeterince motivasyonunuz varsa , bir
hedefiniz var ve bu hedefe doğru sizi itecek bir arzuya ,dolayısıyla enerjiye, sahipsiniz
demektir.Motive olmuş bir öğrenci demek,belli bir ruh halini yakalamış öğrenci demektir.Bu
ruh hali , işi başarmak,hedefine ulaşmak için yani derslerin gereklerini yerine getirmek için
yeterli arzuyu içinde barındırır. Peki siz bu ruh haline ne kadar sahipsiniz?
Motive olmuş bir öğrenci misiniz?
Böyle bir öğrenci olmak için her an ders çalışma isteği ile dolup taşmanız ya da kendinizi
derslere adamış olmanız gerekmez. Motive olmuş olmak demek dersler göreceli zor
olduğunda ya da sıkıcı olmaya başladığında bile gereklerini yerine getirebilmek ve bitirilmesi
gereken konuları tamamlayabilmek demektir.
Motive olmuş öğrenciler bunu nasıl başarıyorlar?
İnsanlar 2 şekilde motive olurlar. Birincisi, başarmaları gereken işten gerçekten zevk alırlar.
Bunu bazı derslerde yaşamışsınızdır. Bu dersler, zorunlu sorumluluğunuz olduğu için
çalıştığınız dersler değildir. Gerçekten üzerinde çalışmaktan, o derste olmaktan, o konuda
konuşmaktan ya da faaliyet yapmaktan zevk aldığınız derslerdir. Kimi öğrenci için Edebiyatla
ilgili konulara çalışmak ya da araştırma yapmak,bir şeyler okumak başlı başına haz vericiyken
kimi bu hazzı matematik problemleri çözerken,teorilerin mantığını çözmeye çalışırken ya da
resim çizerken yaşar.
İkincisi, insanlar kendilerini sıkıntıya sokacak bir durumdan kaçınmak yani acıdan kaçmak
için motive olurlar. Bir konuyu sevmeseniz bile, onu tamamlamadığınız takdirde düşük not
alacağınızı bilmek ya da sınıfta kalacağınızı düşünmek sizi motive eder. Bizler bazen pozitif
şekilde bazen negatif şekilde motive oluruz.
Motivasyon kaybı nedir?
Motivasyon kaybına bir işi başarmaya karşı isteksizlik ya da direnç diyebiliriz. Motivasyon
kaybını, çok değer verdiğimiz bir nesnenin ya da arkadaşımızın kaybına benzetebilirsiniz.
Sonucunda hissedeceğiniz şeyler; endişe, karmaşa, öfke,belirsizlik ya da depresif bir ruh hali
olacaktır.
Derslere karşı motivasyon nasıl kaybedilir?
Derslerinizde meydana gelen bir değişiklik ya da üst üste gelen değişiklikler, yaşadığımız
olumsuz deneyimler motivasyonunuzun kaybına neden olur. Mesela; konuların gittikçe
farklılaşması, göreceli zorlaşması, bazı sorumluluklarınızın derslerin önüne geçmesi veya üst
üste düşük notlar almanız ,konularda geride kalmanız,uzun ve kısa vadeli hedeflerinizle
alakasız faaliyetlere öncelik tanımanız, ilgi,inanç ve bilgilerinizle örtüşmeyen konularla
karşılaşmanız,kendi yeteneklerinize olan inancınızı kaybetmeniz,başkalarının hakkınızda ne
düşüneceklerini fazlasıyla önemsemeniz,hata yapma korkusu,daha önemli işler var inancı,
motivasyonunuzun kaybına sebep olabilecek nedenlerdendir.
Motivasyon nasıl kazanılır?
Motivasyon kaybedilebilindiğine göre bulunabilirde
Çok değer verdiğiniz bir eşyanızı kaybettiniz .Onun yaşadığınız,girip çıktığınız mekanların
birinde olduğunu biliyorsunuz ama yerini bulamıyorsunuz. Fakat şunu da bilirsiniz ki kayıp
nesneleri, rahat ve konsantre olduğunuz anlarda bulursunuz. Aynı zamanda
motivasyonunuzu bir gecede kaybetmediğinizi de bilirsiniz. Öyleyse kazanılması da zaman
alacaktır. İşe kendinize zaman tanımakla başlayabilirsiniz.
İkinci adım kendinizle ilgi gözlem yapmak ve bazı soruların cevabını bulmak olacaktır. Bu
soruların cevapları motivasyonunuzu kazanmanıza yardımcı olacaktır. Nasıl rahatlamaya
başlıyorsunuz? Bir konuya nasıl yoğunlaşıyorsunuz?
Motivasyon kaybı sizin düşüncelerinizi, hislerinizi ve bedeninizi etkileyecektir.
Kendinizi endişeli ve suçlu hissediyor olabilirsiniz.
Asla bu sınavı kazanamayacağım diye düşünüyor olabilirsiniz.
Kendinizi dersin başına oturma hususunda fiziksel bir zorluk içinde bulabilirsiniz.
O zaman kendinize şu soruları sorun Ne hissediyorum? Ne düşünüyorum? Ve fiziksel olarak
beni işimden alıkoyan davranışlar neler?
Amaçlara odaklanmak
Kendinize bir amaçlar tablosu yapın.
Bu haftaki amaçlarınız
Bu yılki amaçlarınız
4 senelik amaçlarınız
Şimdi bu amaçlar arasında hangileri sizin için en önemli ? Bu en önemli amaçlarınızdan
hangisi ya da hangileri sizi motive olmuş bir öğrenciye dönüştürecek? Hangi amaçlarınızı
başarılabilir görüyorsunuz? Bu amaçların başarılabilir olması için neler yapmalısınız?
Derslerinizde gösterdiğiniz çaba, yani performansınız amaçlarınızla doğru orantılı mı?
Örneğin; Tıp fakültesine gitmek istiyorsanız , fen derslerine yeterli seviyede önem veriyor
musunuz?
Ders çalışmanın amaçlar listesindeki konumu
Şimdi sıra, listenizde ders çalışmanın konumunu belirlemeye geldi. Amaçlar listenize göre;
Ders çalışmak amaçlar listenizden silinebilir mi?
Yoksa düşük öncelikli mi?
Yahut başarılamaz mı görüyorsunuz?
Amaçlar listenizdeki bazı şeyler , ders çalışarak elde edebileceğiniz amaçların önüne
geçmişse, motivasyonu kaybetmenin ne demek olduğunu deneyimliyorsunuz demektir.
Mesela; futbol ya da bilgisayar oynamak, bir an önce para kazanmaya başlamak, arkadaşlarla
takılmak, kız/erkek arkadaşımla vakit geçirmek, güzel görünmek bunlar hayatınızda öncelikli
amaçlarınız ise ders çalışma motivasyonunu kaybetmeniz doğaldır.
Ders çalışmayı öncelikli amaç haline getirmek.
Kendinizi ders çalışma konusunda motive olmuş farz edin. Bu size neler kazandırırdı? Mesela
zorlandığınız bir dersi çalışmak için yeterince motive olmuş olsaydınız; ne yapıyor
olurdunuz? Ne hissediyor olurdunuz? Ve neler düşünürdünüz? Bu dersi başarı ile
tamamladığınızda hayatınızda neler değişirdi? Gözlerinizi kapatın ve tüm bunları hayal edin.
Eğer ders çalışmaya başlamadan önce tüm bunların resmini zihninizde canlandırırsanız,
motive olmanız kolaylaşacaktır.
Geçmiş deneyimlerinizden kendinizi en hızlı ve en kolay nasıl motive ettiğinizi araştırın.
Negatif mi motive oluyorsunuz? Pozitif mi?
Derse başlamayı asla ertelemeyin. Kendinize bir program yapın, dersleri konu başlıkları ile
programa yerleştirin ve konuyu bitirdiğinizde kendinizi ödüllendirin. Negatif motive olan biri
iseniz, konuyu bitirdiğinizde yaşayacağınız rahatlığı hayal edin.
Psikolog Çiğdem Alparslan Karakuş
