İletişimde sihir taşı annedir. Annenin kurduğu düzenekler, beklentiler, toplumun içinde damar damar yürümüş etkiler, öykünmeler, eleştiriler, sevgiyi ele geçirmek ya da kaybetmemek yönünde koşuşturmalar, insanların arasında devasa boyutlarda şişen bir iletişim balonuna neden olur. Ortak benliği kaybetmemek, anneyi kaybetmemek somutlaşarak hepimizi muazzam bir iletişim ağının içine yamanmaya zorlar.
Jung, anneleri ortadan kaldırsak yeryüzünde nevroz biter demişti, aslında bakılırsa evet, çocuklar kendi başlarına bırakıldıklarında (korunaklı ve ihtiyaç giderici bir ortamda) o kadar da anormal bir gelişim göstermemektedirler. Çünkü doğuştan, içlerinde taşıdıkları insana has ortak bir yaşam gücü vardır ve bu güç yeryüzünün bilinen, yaşam için en “doğru” ve “sağlam” gücüdür. Bu gücü yanılsatma ihtimali en yüksek nesne, bebekle en çok beraber olan annedir.
Annenin insan yaşamında temel öğe olması, hepimizi büyütmüş olmasındandır; her birimizin az buçuk nevrotik bir yapı taşıması da yine bundandır. Nevrotik yapı temelde, müthiş potansiyeliyle yaşam gücünün anne gibi büken bir gücün altında boyunduruğa girmesinden kaynaklanır. Her birimizin aklında annenin gönençlik verici tarafının yanında bir de girift dehlizler halinde uzayıp giden, Jung’un “yeraltına özgü karanlık” dediği ürkütücü bir tarafının bulunması, vakti zamanında onun bebeğin doğuştan getirdiği gücün boynuzlarını kırmasından gelir; kırık boynuzlar, çocuk tarafında kaybedilmiş mücadelenin kesin kanıtı olduğu kadar, onda kırılmaya dayanacak bir yaşam gücü varlığının da göstergesidir. Anneye yapışarak büyüyen erkek çocuklarında gösteriş tarzında bir erkeksilikle eşcinsel korkular geliştiğini biliyoruz.
Anne kompleksinin erkek çocuktaki tipik etkileri eşcinsellik, Don Juanizm, bazen de iktidarsızlıktır. Don Juanizm’de, bilinçli olarak her kadında anne özelliği aranır… Kızlardaki anne kompleksinin ise dişi içgüdüleri ya aşırı derecede güçlendirdiği ya da bunlara ket vurduğu saptamasıyla yetinelim (Jung ).
Ortak Benlik
Nörofelsefi Temellendirme
Tahir M. Ceylan
Ayrıntı Yayınları
Sayfa: 17
