Sevgili lise, artık benim için ilk başladığım günlerdeki gibi ürkütücü değildi. Oraya o kadar alışmıştım ki, yeniden kavuşmaktan zevk duyuyordum. Lisansımı Sorbonne yada Caen Üniversitesi'nde yapabilirdim. Ancak Alain'in yakınında bulunabilmek için Rouen Lisesi'ni tercih ettim. Kaldı ki, lisans hazırlanması pek fazla bir zaman almadığı için, burada matematik kruslarına da devam etmek istiyordum. Ne yazık ki, kısa bir süre sonra Alain'den ve onun havasından yoksun kalacaktım. Rouen Lisesi'nin yarışmalarda elede ettiği başarı ( benim elde ettiğim onur ödülünden başka, felsefeden iki taktirname daha kazanmıştı. ) Chartier'nin başarısı sayılırdı. Onun gibi felsefeci olan Eğitim Müdürü Robier; onu Paris Lisesi'ne almak istiyordu. Bu amaçla, birgün aniden Rouen'a geldi. Genç yaşta yükselmeye değer bu olağanüstü yeteneği yakından tanımak istiyordu.
Bu denetim nedeniyle, öğretmenimin güçlü kişiliğine karşı hayranlığımı pekişteren bir olay geçti. Bu olay her zaman aklımda canlı kalmıştır. O sabah; Ahlak Dersi'nde Chartier ' Hayat kadınlarına karşı görevlerimiz, ' konusunu ele almıştı. Sakıncalı olmasına karşın, bizim gibi delikanlılık çağında olanların, er geç bu çeşit kadınlarla ilişki kuracağını düşünerek bu konuya değinmeye gerek duymuştu. Burada tartışmasını yapmak istemediğim, Alain'in savunduğu tezin aslı şuydu:
Bedeni bir eşya gibi kullanmaktan çok, duyguları hor görmek ahlaksızlığın en büyüdüğüdür.
' Bu kadınlar size bedenlerini vermekle hizmette bulunuyorlar; bu kuşkusuz, dünyanın en eski mesleği; bunu yaparken üzüntü duyduklarını da sanmıyorum. Ancak, onların da onuru olduğunu unutmayalım. Yürekleriyle de aşağılık görülmeleri onları hırpalar. Size karşı duymadıkları sözde aşkı, onlardan istemeye kalkışmayın. Bu şekilde, onlarda da var olan insan olma onurunu büyük ölçüde kurtarmış olursunuz... '
Konunun açıklanması bu noktadaydı ki, birden kapı vuruldu ve odacı elinde iki sandalyeyle içeri girdi. Demek beklenmedik bir denetim olacaktı. Nitekim, birkaç saniye sonra resmi giysileriyle okul müdürümüz göründü; siyah sakallı, ufak tefek bir adamı içeri buyu etti.
Müdür gevrek sesiyle: ' Günaydın Bay Chartier. Eğitim Müdürü Beyefendi sizi dinlemek için, Paris'ten buraya kadar zahmet etmişler... Oturalım baylar... ' dedi.
Chartier: ' Beyefendi, acaba hangi konuda konuşmamızı isterler? ' diye sordu.
Rabier: ' Rica ederim. Lütfen ben yokmuşum gibi, bıraktığınız yerden dersinize devam ediniz, ' yanıtını verdi.
Bütün sınıf birbirimize bakıştık. Acaba Chartier ne yapacaktı? Geleceği belki de şu an ki tutumuna bağlıydı. Bir anlık sessizlikten sonra Alain:
' Efendim, gençlere hayat kadınlarına karşı görevlerini anlatıyordum, ' diye söz başladı. Okul müdürü birden irkildi. Müfettişse istifini bozmadı. Bizler de onurla dolu gözlerle, bir kez daha birbirimize bakındık. Kahramanımızsa oldukça rahattı.
Chartier düzeyinde bir öğretmene, derslerinde bu kadar özgürlük tanınması, eğitim kuruluşumuz lehine kaydedilecek bir noktadır. Aradan onbeş gün kadar geçmişti ki, Chartier, Paris'teki Condorcet Lisesi'ne atandı ve böylece biz de ondan yoksun kaldık. Buna en çok üzülen ben oldum. Onunla birlikte çalışabilmek için, Sorbonne'da geçirebileceğim bir yılı gözden çıkarmıştım. Onun yerine gelen felsefe öğretmeni yerini dolduramadı. Böylece kendi başıma çalışmaya başladım: ' Kant, Leibniz ve modern matematikçilere göre matematiksel kanıtlama ' adlı bir tez hazırladım. Bazen bu tezi okurum. Onu yazdığımdan bu yana bende çok şeyler değişti. Öncelikle kendimden şüphe etmesini öğrendim. Ancak, matematik derslerinden kalma kesinlik yetisine yeniden kavuşmak isterdim
Andre Maurois
Zaman! Ne olur biraz dur...
Düşün Yayıncılık
