Psikiatri Biliminin Tarihçesindeki Önemli Hasta Hikayelerini Öğrenin
Kaynak: Güneş Tıp Kitabevleri Psikiatri Kitabı
Psikiyatride Ünlü Olgular
Aşağıda kronolojik olarak 16ncı yüzyıldan itibaren 20nci
yüzyılın sonuna kadar literatürde geçen psikiyatrideki 95 ünlü
olgu anlatılmıştır. Son yıllarda ise bireysel psikiyatrik olgu bildiriminde
belirgin azalma olmuştur. Bunun nedenleri çok merkezli,
çok sayıda olgudan oluşan ve daha yapılandırılmış yöntemlere
dayalı çalışmaların artmasıdır. Yine editörlerin yayın
politikalarındaki değişiklikler ve hastada bilgilendirilmiş olur
alma zorunluluğu da bazı verilerin yayınlanmasını zorlaştırmı
ştır. Yeni yayınlanan tek olgu örnekleri genelde daha önce
bildirilen olguların daha fazla veri ile tekrar yayınlanması şeklindedir.
Ancak adli olgular ve bu konudaki görüşler halen
isimlerle literatüre geçmektedir. Bütün metadolojilerin bazı kı-
sıtlılıkları olduğu gerçeğinden yola çıkarak olgu bildirimlerinin
yayınlanmaya devam etmesinde yarar vardır. British Journal of
Psychiatry’nin editör açıklamasına göre olgu yayınlamak için
sadece iki neden vardır: (1) Olgunun ampirik araştırmalara uygulanabilecek
yeni bir bakış açısı geliştirmeye katkısı olması gerekir
ve (2) olgunun bir hipotezin bir kısmını destekleyecek
önemli bir yanı olması gerekir. Dahası bir olgunun yüksek oranda
iyi belirlenmiş ve tanımlanmış bir amacı olması gerekir. Di-
ğer taraftan derginin emekli olmuş editörlerinden biri terk etmekte
acele ettiği başarılarından birinin olgu örnekleri olduğunu
söylemiştir.
Liste temel olarak bir isim ya da özel bir tanımlama içeren
olguları içermektedir. Bu hem referans olarak kolay kullanılmaları
nı sağlamaktadır hem de psikiyatride düşünme sisteminin
zaman içinde nasıl değiştiğini göstermesi açısından önemlidir.
1577 Barbara Kremers— 6 ay boyunca aç kalan 10 yaşındaki
kız çocuğu olgusu. Temaruzun olası bir örneği. John
Weyer tarafından tedavi edilmiş ve ayrıntılı olarak anlatı
lmıştır.
1622 William Perry— Bilson’un çocuğu— Siyah idrar oluşturan
13 yaşındaki erkek çocuğu. Sonunda idrarını mürekkeple
karıştırdığını kabul etmiştir. Hastalık taklidinin
büyü ile nasıl karıştırıldığını gösteren bir çalışma.
Richard Baddeley tarafından tanımlanmıştır.
1677 Christoph Haizmann— Freud tarafından yazı ve resimleri
daha sonra paranoya teorisini desteklemek için
tartışılan Bavyeralı sanatçı. Daha sonra Ida Macalpine
ve Richard Hunter tarafından tekrar basılmıştır (1956).
1774 Bayan Oesterlin— Anton Mesmer tarafından mıknatıslarla
tedavi edilmiştir. Manyetik etkinin kişinin kendi
manyetik sıvısından kaynaklandığını varsaymıştır. Bu
etkiye hayvan manyetizması adını vermiştir.
1775 Maria-Theresa Paradis— Mesmer tarafından tedavi
edilen kör bir müzisyen. Görmesi sadece onun varlığında
düzelmekte o olmadığında bozulmaktaydı. Muhtemel
ikinci kazançlar mevcuttu.
1774 ile 1824 arası Katherina Emmerich— İsa’nın çarmıha
gerilmesi izlerine sahip bir kadın. Clemens Brentano tarafı
ndan ayrıntılı tanımlanmıştır.
1785 Victor Race—Armand-Marie Jacques de Chastenet ve
Marquis de Puysegur tarafından tedavi edilmiş ve yapay
bir uyurgezerlik durumuna gelip kendi hastalığı ve
gidişatını tanımlamasını sağlamıştır. Puysegur iyileşmenin
manyetik sıvıdan çok manyetize edicilerden kaynaklandığı
nı düşünmüştür!
1788 Kral George III—58 yıl boyunca beş ayrıntılı atak öyküsünden
klasik porfiri yakınması olduğu anlaşılmaktadır.
1811 Hanover’in Yabani Peter’i—12 yaşında tek başına dağ-
larda dolaşırken bulunmuştur. Pinel tarafından tedavi
edilemez gerilik olarak tanımlanmış ancak Jean Marc
Gaspard Itard tarafından tedavi edilmiştir.
1815 Mary Reynolds—Weir Mitchell’in babası olan John Kearsley
Mitchell tarafından tanımlanmış la dame de Mac-
Nish olarak da bilinen iki kişilik olgusu.
1825 Madame de Dampierre— İlk olarak Jean Itard tarafından
tanımlanmış (Itard 10ncu olgusu) daha sonra Tourette
tarafından Gilles de la Tourette hastalığının düşüncesini
oluşturmada kullanılan olgulardan biri.
1826 Friederiche Hauffe —Seeress of Prevorst olarak da bilinir.
Justinus Kerner tarafından birine “nerve-tuner”
adını verdiği aletlerle, manyetik akımla tedavi edilmiş
bir bayan.
1832 Kasper Hauser—Nürnberg kapılarında 1928’de ortaya
çıkan bir vahşi erkek çocuğu. Anselm Ritter von Feuerbach
tarafından tanımlanmıştır.
1836-1837 Estelle L’Hardy—(Despine tarafından Lardy olarak
tanımlanmıştır). la petite ressuscitee olarak da bilinmekte
olup charles Despine tarafından tedavi edilmiştir.
Manyetik tedavi sırasında sağlıklı olan başka bir kişilik
ortaya çıkmış ve sonunda dominant hale gelmiştir. Despine
hastayı son olarak 1838’de görmüştür.
1842-1843 Gottlieben Dittus—Johann Christoph Blumhardt
tarafından ekzorsisim ile tedavi edilen bayan. Bu yöntem
ve şizofreni tedavisinde kullanılan psikoterapi karşı
laştırılmıştır.
1843 Daniel m’Naghten—Sir Robert Peel’in özel sekreteri
olan Mr. Edward Drummond’u öldürmeye çalışan Glaskow,
İskoçya’lı paranoyak. Lordlar kamarası tarafından
hakimlere sorulan sorular üzerine M’Naghten Kuralları
ortaya konmuştur.
1858-1893 Felida X.—Etienne azam tarafından çalışılmış bir
çoğul kişilik tablosu: “dedoublement de la personallite
olarak tanımlanmış ve ilk kişiliğin ikinci kişilikten haberi
olmadığı ancak ikinci kişiliğin her iki kişilikten haberdar
olduğu belirlenmiştir.
1868 Phineas Gage —J. M. Harlow tarafından Massachusetts
Tıp Derneğine tanımlanan ilk frontal lob sendromudur.
Bir patlamalı çalışma sırasında uzun bir demir çubuk
Gage’in kafatasına girmiş ve sol hemisferde gri cevherden
silindirik bir parça çıkarmıştır. 1848 yılındaki olaydan
sonra 20 yıl daha yaşamıştır.
1875 Genevieve—Loudun’da doğan bir kadın olup Jean
Martin Charcot tarafından overlerinde baskı sonucu sol
tarafta duyu kaybı, bilinçteki acayip durum ve bayılma
ve psikoz oluşturan histerik atakların sona erdiği bulunmuştur.
Bu histeroepilepsi tanımlamasının oluşumuna
neden olmuştur.
1885 Leonie—Pierre Janet tarafından çalışılan çoğul kişilik
olgusu. Janet hastanın uzaktan kolayca hipnotize edilebileceğ
ini görmüş ve bu işlem sırasında ortaya çıkan kişiliğ
in daha önceki hipnozlarda ortaya çıkanla benzer
olduğunu bulmuştur.
1886 Lucie — Pierre Janet’in yayınladığı ilk katartik iyileşme
olgusu. Hipnoz ve otomatik yazımı kullanmış ve ortaya
çıkan durumu tanımlamıştır.
1888 Blanche Wittman —Charcot’un en önemli olgularından
biri. “la rein des hysterique” olarak da bilinmektedir.
Charcot’un hipnozunun üç dönemini göstermiş daha
sonra Jules Janet (Pierre’in kardeşi) tarafından tedavi
edilmiş bu sırada hipnoz sırasında başka bir kişilik ortaya
çıkmıştır.
1889 Marie — Pierre Janet’in katartik iyileşme sağladığı
ikinci olgusu. Bu olguda bilinçöncesi dönemdeki sabit
düşüncelerin ve hastalıkta oynadığı rolün önemi gösterilmiştir.
1889 Emmy von N.—Freud’un ilk katartik tedavi olgusu. Josef
Breuer’in yöntemi ile yaptığı ilk tedavi girişimi. Farkı
hipnoz altında hastanın belirtilerin kaybolduğunu
düşündüğü ilk travmatik olayı almasıdır.
1890 Achilles—Pierre Janet tarafından tedavi edilen şeytan
girmesi olgusu.
1891-1893 Madame D.— Charcot’un dinamik amnezinin organik
amneziden farklı olduğunu gösteren ilk olgusudur.
Sabit düşüncelerini ortadan kaldırmak için hipnoz
altında özgürce konuşması cesaretlendirilerek Janet tarafından
da tedavi edilmiştir.
1891 Marcelle—Janet tarafından hipnoz ve serbest yazım
yöntemi ile psikolojik analiz ve sentez yapılan bir olgu.
1891 Ansel Bourne—Her biri için tam amnezi olan çoğul kişilik
olgusu. Borne William James tarafından görülmüş
ancak Richard Hodgson tarafından tanımlanmıştır.
1892 Lucie R.—Katarsis sırasında koku varsanıları olan
uyurgezerliği olmayan Freud tarafından tedavi edilmiş
kız çocuğu.
1892 Katherina—Cinsel travmaya bağlı olarak zor soluk alma,
başağrısı ve anksiyete atakları olan kız olgusu. Freud
tarafından tanımlanmıştır.
1892 Elizabeth Von R.—Freud’un hastanın kendisi tarafından
önerilen serbest çağrışım tekniğini tanımladığı olgu.
1894 Helene Smith—Medyum olan hastanın gerçek adı Catherine
Elise Muller’dir. Theodore Şourney tarafından
tanımlanmıştır. Bu hasta ile unutulmuş çocukluk anıları
nın önemine hastanın fantazileri doğrultusunda çeşitli
dönemlerin değiştirilmesi gösterilmiş ve bunların gizli
isteklerin ifadesi olduğu varsayılmıştır.
1894 Justine—Janet’in hastalıklı kolera korkusu olan bir olguyu
sabit düşüncelerini değiştirerek tedavi etme olgusu
1895 Mr. N.—Auguste Forel tarafından hipnoz altında tedavi
edilen histerik amnezi olgusu
1895 Anna O.—Breuer tarafından 1981’de tedavi edilen gerçek
adı Bertha Papenheim olan birçok histerik belirtisi
ve çift kişiliğ olan olgu. Bu olgu Freud’un bilinçdışı anı-
ların ve bastırılmış duyguların önemini kavramasını
sağlamıştır.
1895 Irma —Freud bir hastası hakkında Irma’nın enjeksiyonu
rüyasını görmüştür. Bu rüya yeni tekniği ile ilk tam
analiz denemesi olup bunun isteğin yerine getirilmesi
olarak tanımlamıştır. Belli ki Freud bu sırada her ne kadar
günümüzde kokainin REM rüyalarını bastırdığı bilinse
de kokain etkisi altındadır.
1896-1904 Madeleine — Janet’in 25 yıl izlediği bir olgu. Parmakları
nın üstünde yürümekte histerik sanrıları olmakta
ve de passion stigmatası göstermektedir. Eldeki bu
verilerle Janet duygular teorisi ve din psikolojisini geliştirmiştir.
1898 Miss Beuchamp—Araştırmacı Mortin Prince tarafından
dört kişiliğin olduğunun tesbit edildiği bir olgu. Tedavi
sırasında bunlardan tek bir kişilik çıkarmayı başarmı
ştır.
1899 Helene Preiswerk (“Helly” olarak da bilinir)—Carl
Gustav Jung’un medyum olan yeğeni. Onunla ilgili gözlemlerini
1902’de yayın yapmıştır. Yarı uykulu durumda
ortaya çıkan Ivene adında Jung tarafından da medyumun
erişkin kişiliği olarak kabul edilen bir kişilik ortaya
çıkması olgusu.
1900 Meb—Achilles olgusuna biraz benzeyen Janet tarafından
hipnoz sırasında ortaya çıkarılan mistik teması olan
histerik halusinasyonlar ve erotik temalar olgusu.
1902 Irene—Başka bir histerik belirti, uyurgezerlik, halusinasyon
ve amnezi olgusu. Hipnoz tedavisi sırasında Janet
mental uyarma ve yeniden eğitim yapmıştır.
1903 Nadia—Terk edilme korkusuna bağlı olarak şişmanlama
obsesyonu olan Janet tarafından tedavi edilmiş ve
Ludwig Binswanger’in Ellen West olgusuna benzeyen
başka bir olgu.
1904 Sabina Spielrein—Jung’un Freud’un serbest çağrışım
yöntemini 10 ay kullanarak tedavi ettiği histeri tanılı 18
yaşındaki bir Rus kızı. Bu tedavi sırasında Jung “anima”
prensibini tanımlamıştır. Terapi sırasında veya hemen
sonra Sabina ile romantik bir ilişkisi olmuştur. İyileştikten
sonra Sabina tıp eğitimi almış, psikoanalist olmuş ve
Freud’un grubunun ilk kadın üyesi olmuştur.1977’de
Genova’da 1923 yılına ait bıraktığı bazı mektuplar bulunmuş
ve Jung ile Freud arasındaki ilişki açısından kitap
ve filmlere konu olmuştur.
1905 Dora—Freud tarafından 1900’de rüya yorumu kullanı-
larak tedavi edilen karmaşık bir histerik öksürük olgusu.
Kişilerarası ilişkinin iç mekanizmaları ve aktarımın
önemini de vurgulayan mental mekanizmalar anlatılmı
ştır.
1906 Bayan Frank Miller—Şourney tarafından anlatılan
hipnogojik deneyimleri olan bir hasta. Bu bağlamda
Jung daha sonra görüşlerini mitoloji ve din tarihine dayandı
rmıştır. Bu görüşleri kendi fantazileri ile birleştirerek
anima ve kendili kavramlarını geliştirmiştir.
1908 Küçük Hans—Freud tarafından tedavi edilen at fobisi
olan 4 yaşındaki erkek çocuğu olgusu. Bu ilk çocuk ve
ilk kontrol analizidir. Yer değiştirme mekanizmasını ortaya
çıkarmış ve libido teorisi yaratılmıştır. Hans’ın daha
sonra ünlü opera yorumcusu Rudolph Bing olduğu
söylenir.
1909 Fare Adam—Freud tarafından tanımlanmış bir obsesif
nevroz olgusu. Hastada (Ernst Lanzer isimli bir avukat)
“Doğu” daki farelerin ceza amacı ile anüsüne girecekleri
tarzında bir takıntı mevcuttur.
1909 Hersilie Rouy—İki otobiyografiye konu olan hasta asil
bir aileden geldiği konusunda düşüncelere sahipti. Paul
Serieux ve Joseph Capgras tarafından tanımlanmıştır.
1911 Daniel Paul Schreber—Schreber’in tanımladığı varsanı
ları ve yasal belgeleri ile Freud bir patografi yapmaya
çalışmıştır. Schreber’in paranoid düşünceleri ile ilgili
olarak baskılanmış homoseksüalite ile ilişki kurmaya çalışmıştır.
Ancak görünen odur ki Freud hasta hakkında
aslında hastanın akrabaları tarafından anlatılan hatıraları
dışında fazla birşey bilmemektedir.
1916 Doris Fisher—Walter Franklin Prince tarafından tanı
mlanan komplike bir kişilikler olgusu.
1918 The Wolf Man—Freud ve daha sonra da Mrs. Ruth
Mack Brunswick tarafından tedavi edilen ve yaşam gücünü
kaybeden bir hasta (adı Sergius Pankejeff olan zengin
bir Rus aristrokrat).
1920 Albert B.—Bir fareden korkması için J. B. Watson ve R.
Raynor tarafından şartlandırılmış 9 aylık bir çocuğun
öyküsü.
1924 Erna—Oyun terapisi kullanarak yapılan çocuk analizi.
Melanie Klein tarafından tanımlanmıştır.
1925 Gregor Adamsberger—Adli hata için bilinç altındaki
süreçlerin kullanıldığı, Theodor Reik tarafından tanımlanmış
bir olgu.
1925 Elena F.—G. E. Morselli’nin iki kişiliği olan olgusu. Bu
kişiliklerden biri fransız, biri İtalyandır. Morselli bu ikisini
birleştirmeye çalışmıştır. Tedavi sonunda psikotik
belirtiler ortadan kalkmıştır. Bugüne kadar tanımlanmış
olan en önemli çoğul kişilik olgusu olup Henri F. Ellenberg
tarafından yayınlanmıştır.
1925 Peter—J. B. Watson tarafından tanımlanmış olan oyun
odası korkulu bir çocuğun yeniden şartlandırılması olgusudur.
1927 Amela ve Kamela—Kurtlar tarafından büyütülmüş iki
çocuğun öyküsü. İlk olarak P.C.Squires tarafından tanımlanmıştır.
1933 Ikara—Max Bircher-Benner tarafından tanımlanmış
geçmişteki başka bir yaşamından anılan aktaran bir olgu.
1933 Charles Poultney—S.I.Franz tarafından yayınlanmış
çoklu amnezisi olan bir çoğul kişilik olgusu.
1935 Bill W.—Adsız Alkolikler (AA)’nin kurucusunun otobiyografisi.
1941 İsabelle—6.6 yıl sessizliktem sonra konuşmayı öğrenen
bir çocuk olgu. Marie Mason tarafından yayınlanmıştır.
1942 Herbert Bryan—Fonografik olarak kaydedilmiş danışmanlık
öyküsünün tamamının ve terapistin yorumları-
nın Carl R. Rogers tarafından yayınlanmış hali.
1942 Clare—Bir kompulsif bağımlılık ve onun üstün oldu-
ğunun kompulsif olarak görülmesi isteği olgusu. Karen
Horney’in bu olgusu nevrozin sosyal ve kültürel etiyolojisinin
formülasyonun göstermektedir.
1943 Tom—Gastrik fistülü olan bir hastanın gözlemleri. Stewart
Wolf ve Harold Wolff tarafından yayınlanmış olup
durumsal stresin ve farklı enosyonel durumların gastrik
fonksiyona olan etkisi tanımlanmaktadır.
1944 Ellen West—Ludwig Binswanger tarafından tanımlanmı
ş şişmanlama korkusu olan bir kızın varoluşcu analiz
ile değerlendirilmesi ve bu verilerin klinik psikiyatri ve
psikopatolojiye aktarımı
1944 Harold—Robert M. Linder tarafından tanımlanmış kriminal
psikopatinin hipnoanalizi
1949 W. B.—5 yıl süren kronik manide olan 51 yaşındaki bir
adamın lityum ile tedavisi. 1984’te John Cade tarafından
yapılan yeniden değerlendirmeden anlaşıldığı kadarı ile
W.B’nin sonunda lityum zehirlenmesinden öldüğü anlaşılmaktadır.
1951 Renee — Muhtemelen tek bir hasta hakkındaki çalışmalardan
en sık bildirilenlerden biri. M. A. Sechahaye
adlı terapist psikotik bir hastanın dünyasına girmiş, içerikteki
sembolizmi belirlemiş, hastanın ihtiyaçlarını
sembolik seviyede materyalize etmiş, bunun adına da
sembolik realizasyon adını vermiştir.
1953 Marisa—G.E.Morselli tarafından yayınlanan bir çift kişilik
olgusu. İki farklı kişilikte EEG’lerin farklı olduğu
görülmüş ve bunlar kayıt edilmiştir.
1954 Paul F. J.—Roland Kuhn tarafından yayınlanmış olan
imipramin ile tedavi edilmiş ilk hasta, 49 yaşında bir bayandır.
Yorumunda sadece depresyonun kalkınmadığı-
nı depresyondan önceki kişilik yapısında da bir yumuşama
olduğunu ifade etmiştir.
1956 Monica—George G. Engel ve arkadaşlarının çalışması.
Bir yenidoğan kız çocuğunun kongenital özefagus atrezisi
olup yaşamının 4ncü gününde gastrik fistül oluşmuştur.
Davranışlarda değişmeler 22 aylık olup fistül
kapanana kadar detaylı takip edilmiştir. Erişkin dönemine
kadar takibine devam edilmiş ve kendi kızı ile
olan ilişkisi de tarif edilmiştir.
1957 Eve—Çoğul kişilikli bir olgu öyküsü. Hastanın adı
Chris Sizemore olup, Corbett Thigpen ve Hervey Cleckley
tarafından yayınlanmıştır.
1960 S. V. Shereshevski—A.R.Luria tarafından 30 yıldan
fazla çalışılan bir hipermnezi olgusu. 50 ve 100 ya da daha
fazla şekil içeren tabloları hiç zorlanmadan ezberlemekte
ve sözel ya da görsel olarak tanımlanan bu sıralı
şekilleri 20 yıl sonra hatırlayabilmektedir.
1964 Catherine Lake —Ateroskleroza bağlı kronik beyin
sendromu sonucunda psikotik belirtilerin eşlik ettiği bir
tablo ile St. Elizabeth’e 1962’de getirilmiştir. Hastanede
yatan ve tedaviye alınan bir hastanın hakları konusunda
ilk olgu.
