Psikolog Hüseyin KAÇIN
0 555 326 22 91
‘Kocam yıllar yılı kanımı emdi’
Onları ne kadar sevseniz de bazı insanlar enerjinizi tüketir, ruhunuzu daraltır, duygusal dengenizi yerinden oynatırlar... İşte dizimiz, bu tür insanları örneklerle tanıtıyor ve onlardan korunma yollarını gösteriyor
DUYGUSAL VAMPİRLER
Elif KORAP
Bazı insanlar vardır, isteyerek ya da fark etmeden sizin tüm enerjinizi çalar, içinizi bunaltır, kanınızı emer gibi duygusal enerjinizi de tüketirler. Psikiyatr Albert J. Bernstein, aynı adlı kitabında bu tür insanları ‘duygusal vampirler’ olarak tanımlıyor. Hayatın her alanında, ailenizin içinde, işyerinde, arkadaş çevresinde ve hatta yatağınızda sizi her an sömüren bir duygusal vampirle yaşıyor olabilirsiniz. Bernstein, sıradan insanlardan çok daha cezbedici özelliklere sahip duygusal vampirlerden korunmanın tek yolunun, neden böyle davrandıklarını bilerek onlarla mücadele etmek olduğunu söylüyor.
Vampirler çeşit çeşit...
Psikiyatrlarla görüştük. Başkalarını kullanmaktan hoşlanan bu insanları tanımamıza yardımcı olacak bilgiler edindik. Başkalarını kullandığını fark etme olgunluğuna sahip kişilerin itirafları, sömürüldüğünü düşünenlerin anlattıkları somut örneklerle de vampirlerin hayatımızda nasıl konuşlandıklarını çözmeye çalıştık. Psikiyatrların ortak görüşüne göre, pek çok alt türleri olsa da vampirler beş ana kategoride birleşiyorlar.
• Yasadışı eğilimleri olan vampirler, kuralları hiçe sayıyor ve insanları eğlenebilmek için kullanıyorlar.
• İlgi ve onay bağımlısı dramatik vampirler, cazibelerini kullanarak istediklerini yaptırıyorlar.
• En mükemmelin kendileri olduğuna inanan narsisist vampirler başkalarına hiçbir değer vermiyorlar.
• Takıntılı vampirler, aşırı detaycılıklarıyla bunaltıyorlar.
• Paranoyak vampirler ise her şeyden şüphe ederek karşılarındakini çıldırtıyorlar.
Tüm bu vampirlerin ortak özelliği ise, sıradan insanlara göre karşılarındakini cezbedecek özelliklere, yeteneklere sahip olmaları ve bunları ‘sömürmek’ için kullanmaları.
Didem İ., 38 yaşında, psikolog
"Enerjim bitip tükenmişti artık.."
Hiç, biri tarafından sömürüldüğünüzü, enerjinizin tüketildiğini düşündünüz mü?
Kocam beni pek çok yönden yıprattı. Önce işyerinde, hakkında kadınları taciz ettiği gerekçesiyle soruşturma açıldı. Olay kesinleşmedi ama işyerinden ayrılmak zorunda kaldı. Bunlar beni çok üzdü, zor bir psikolojik süreç yaşattı.
Nasıl bir tepki verdiniz?
Kısa süreli bir depresyon bile geçirdim diyebilirim ama evliliğimiz sürdü. Çünkü kanıtlanmamıştı.
Aynı davranışı yineledi mi?
Okul arkadaşım ve ortağım olan kız arkadaşım, kocamın kendisini sürekli yemeğe davet ettiğini utana sıkıla anlattı. Kocam bunu reddetti. Arkadaşımı suçladı. Böyle olmadığını tahmin ediyordum ama yeterince irade gösteremedim. Kocamı terk etmedim. Kız arkadaşımla ilişkimi kestim, ortaklığımız bozuldu. Olaylarda arkadaşlığımız yıpranmıştı.
Sizin enerjinizi sömürdüğünü ne zaman fark ettiniz?
Bu olaydan sonra her günüm sancıyla geçti. Onun davranışları yüzünden, ıstırap çekiyordum. Bu tür olaylar hep oluyor, o ise sürekli reddediyordu. Bunun bir hastalık olduğunu düşünüyordum. Psikolog olarak kocamı tedavi etmem çok zordu, çünkü karısı olarak çok yıpranıyordum. Boşanmaya karar verdim.
Geriye baktığınızda en çok neden zarar gördünüz?
Kocam kadınlara karşı zaafı dışında çok iyi biriydi, iyi anlaşıyorduk. Entelektüel açıdan da, cinsel bakımdan da sorunsuz bir evliliğimiz vardı. Ama onun davranış bozukluğu tacize uğrayan kadınlar kadar beni de yordu. Yıprandım, hayata küstüm, kabullenmekte güçlük çektim.
Ayhan Ö., 32 yaşında, mühendis
"Yalan söyleyerek işten kaçıyorum"
Evet bir duygusal vampir olabilirim. Biri benden bir şey istediğinde yapmak istemiyorsam yapmam ama belli etmem!
Nasıl oluyor bu?
Bunu karşımdakini sinirlendirmek için yapmıyorum ama çeşitli bahaneler uydururum. Örneğin tam yapmak için başladım ama telefon geldi ve önemli bir iş çıktı falan derim. Ya da onu başka birinin yapmak istediğini söylerim.
Neden yapmak istemediğinizi doğrudan söylemiyorsunuz?
Bazen kesinlikle sizin yapmanız gereken bir şey vardır. ‘Yapmayacağım’ dersem kavga çıkar; yalan söylerim. Patronunuza ‘yapmak istemiyorum’ diyemezsiniz ancak yapmamak için yöntemler bulabilirsiniz. İşi yavaşlatırsınız, o da o işi bir daha size vermez.
Kendinizi suçlu hissetmiyor musunuz? Sevdiklerinizi ya da işinizi kaybetmekten endişelenmiyor musunuz?
Bunu ölçüsünde yapabilmek önemli. Karşındakini çok sinirlendirmemek gerekir.
Sizce bu onların enerjisini yok etmiyor mudur?
Olabilir, ama aksi takdirde de benim enerjim tükenecek.
Fulden E., 26, yönetici asistanı:
"Güzelim, çevremdeki insanlar bana ilgi gösteriyor, bu da başka kadınları rahatsız ediyor. Bakımlıyım ama ilgi çekmek için özel davranışlarda bulunduğumu zannetmiyorum. Sıcakkanlı bir insanım, bu nedenle rahat ilişki kurabiliyorum. İşyerinde küçük flörtler her zaman olur. Ben de bundan hoşlanıyorum. İnsanları benim işlerimi yapmaları için kullanmayı düşünmedim ama biri bana kahve getirmek istiyor ya da dosyaları taşımak için yardım teklif ediyorsa niçin ‘hayır’ diyeyim. Bunlar hayatın içindeki küçük hoşluklar."
En sık karşılaşılan türlerden biri:
Dramatik Vampirler
Bu vampirler ilgi ve onay için yaşar, baştan çıkarıcı görünürler. Yıldırım aşkının mucitleri de onlardır. Tutku cinayetleri, anoreksi (aşırı zayıflama) ve blumia (yediklerini çıkarma) hastalıkları onların icadıdır. Ne istediğinizi hisseder hissetmez sizin istediğiniz şey oluverirler.
İlgi görmek için görünümlerine çok özen gösterir, ilginizi istediklerini yaptırmak için kullanırlar. Karşılarındaki kişi genellikle gönüllü kölesi olur. Çünkü dramatik vampirler heyecanlı, esprili, cinsel heyecanları yüksek kişiler olmaları nedeniyle çekici kişilikleriyle bilinirler. Bu vampirlerin duygusal enerjisini en çok emdikleri kişilerse gönüllü olarak kendini kullandıranlar değil, bu duruma tanık olanlardır. Çevresinde aşırı ilgi gören ve bunu kullanan vampir, daha çok duruma tanıklık yapanların keyfini kaçırır.
Psikiyatr Mustafa Güveli, dramatik vampirleri şöyle tanımlıyor: "Yaşadığı olayları dramatize ederek, etrafındaki insanlardan yardım almaya çalışır. İşlerini başkasına yaptırmaya bayılır. İçgörüsü kısmen vardır. Zorlasanız, ufak bir suçluluk duyabilir. Abartılı derecede süslenmek, saatlerce aynanın karşısında vakit geçirmek, güzel olmak uğruna aşırı zaman harcamak, çevresi tarafından ilgi odağı olabilmek için abartılı davranışlarda bulunmak da özellikleri arasındadır. Böyle kişiler toplum için sürekli abartılı mesajlar verdikleri için aslında etrafı taciz ederler."
Nasıl tanırsınız?
Albert J. Bernstein ‘Duygusal Vampirler’ adlı kitabında ‘Dramatik vampirleri’ tanımanın yollarını şöyle sıralıyor:
• Ev işleri ya da faturaların ödenmesi gibi sıradan işleri yapmakta sıkıntı çekerler,
• Nadide bir orkideden daha fazla ilgi ister ama kendilerinin dünyadaki en kolay insanlardan biri olduklarını düşünürler,
• Kendileri kabul etmese de çoğunlukla baştan çıkarıcı görünürler,
• Tüm sorunlarına karşın her zaman aranılan insanlardır ve başkalarının hayal bile edemeyeceği kadar popülerdirler,
• Sosyal insanlardır,
• Neşeli, içten, seksi, şakacı, heyecan verici ya da istediğiniz her şey olabilen fakat özleri olmayan kişilerdir,
• Biri onlarla flört ederse, niyetleri ne olursa olsun onlar da flört eder.
Nasıl savaşırsınız?
Dramatik vampirlerden korunmanın, uzak durmanın yollarını ise yazar şöyle anlatıyor: "Onlardan korunmanın en iyi yolu, vampir henüz cazibe musluklarını açmadan onu tanımaktır. Yapmanız gereken, oyunculuk yeteneklerini bilmek ve onlara oynayacakları daha zararsız roller vermektir. Pek çok insan, keyifli bir illüzyon yaşamak uğruna kullanılmaya hazırdır.
En kolay yol, işten başka bir şey bilmeyen ve eğlenceden anlamayan adam rolü oynamaktır. Yaklaştığını görürseniz bilgisayarınıza gömülün. Göz temasından kaçının. Konuşmanız gerekirse yalnızca işten konuşun. Cinsel oyunlar oynadıklarında kurban çok saf biri değilse fazla zarar vermezler. Sosyal düzeni bozar, cinsel taciz yaratırlar. Hayranları çoktur, koca bir işyerini savaş alanına çevirebilirler. Böyle bir vampirle ilişkiniz varsa, arada nefis bir gösteri için ona fazlasıyla özen gösterin.