Yılmaz ÖZAKPINAR
SÖZCÜKLERİN ANLAMINI BELİRLEYEN TARİHSEL PERSPEKTİF: ORTAK VE KİŞİSEL ALAN
Sözcüklerin anlamını belirleyen ortak alandan ayrı, kişisel bir alan vardır. Bu farklılık, bir bireyin, bazen başka kişilerin belli bir sözcüğe yüklediği anlamın taban tabana zıt içerikteki bir anlamı o sözcüğe yüklemesi sonucunu doğurabilir. Önemli bir olgu, izole birtakım izlenimleri genelleyerek zihinde basmakalıp hale getirmek ve sonra o basmakalıbı tüm değişkenlikleri ile bir kavramın temsilcisi olarak görmektir. (Türkiye’deki milliyetçilik kavramı da böyle kabul edilmelidir )
MİLLİYETÇİLİK BİR İDEOLOJİ DEĞİL, BİR KAVRAMDIR.
Kabul etmek gerekir ki her toplum ve o toplumun her bireyi, duygu bakımından milliyetçidir. Milliyetçiliğin zihni planındaki mesele, millet sevgisinin gereği olarak neler yapılmasının düşünüldüğüdür.
Çünkü ne yapılmasının iyi olacağı, bir kimsenin kişiliğiyle, duygularıyla, benimsediği ideolojik görüşle doğrudan belirlenemez. Ülkenin bugünü ve geleceği için kararlar verilirken ülkenin huzurunu, ekonomik gelişmesini ve siyasi çıkarlarını gözetmek yeterlidir. Unutmamak gerekir ki, ideolojilerin arkasında daima “güç” peşinde koşan bir grup insan vardır.
MODERN BİR TOPLUMDA ETNİK KÖKENİYLE ÖN PLANA ÇIKMAK İLKELLİK GÖSTERGESİDİR.
Etnik köken, gizli saklı tutulacak bir şey değildir. Fakat medeni yaşam, biyolojik kökene göre ister istemez bir arada bulunma olgusu değildir; medeni yaşam, bireylerin soyut bir değer etrafında bir arada yaşamayı seçmiş olmasından kaynaklanır. Bütün medeniyetlerde toplumları bir arada tutan bağ, kan bağı değil, rasyonel bir inanç (değerler) çerçevesinde insanların bir arada yaşamayı seçmiş olmasıdır. Milliyetçilik, millet olma bilincidir. Milliyetçilik, o sıfatı taşıdığını ayrıcalıklı bir biçimde söyleyen kişiyi özellikle niteliyormuş gibi dile getirilmemelidir.
MİLLİYETÇİLİĞİN DİLE GETİRİLMESİ “BEN DÜRÜST BİR ADAMIM” YA DA “VATANSEVERİM” GİBİ GEREKSİZ, “ELBETTE ÖYLE OLMAN GEREKİR” DİYE DÜŞÜNDÜRECEK NİTELİKTE FAZLADAN BİR BEYANDIR.
Bu noktadan hareketle… milliyetçi olduğunu söylemenin yersizliği gibi, dinin de müzakereleri belirleyici konumda dile getirilmesinin gerekliliği yoktur. Öte yandan devlet yönetimiyle ilgili bir kavram olan laikliğin, ne dindar olmakla ne de dinsiz olmakla bir ilişkisi vardır.
Laikliği dine karşı bir tutum olarak algılama, bir taraftan bu kavramsal analizi sağlıklı ve rasyonel bir şekilde yapamamaktan, diğer taraftan da laikliği savunan ve kendine yanlış bir niteleme olarak “laik” diyen bazı kişilerin dine karşı dikkatli olmayan ifadeler kullanmasından kaynaklanmaktadır.
Öte yandan bu analiz çerçevesinde, “ben laik değilim, müslümanım” demenin de bir mantığı yoktur. Çünkü daha önce de vurguladığım gibi laiklik, devlet yönetimiyle ilgili bir kavram, Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarını anayasal zeminde birleştiren bir devlet yönetimi ilkesidir.
Müslümanlık, kişinin imanı ile ilgili bir niteliktir. Kişiler arası ilişkilerde onları birleştiren, birbirlerine anlayışla yaklaştıran, ortak insanlık duyguları ve sempatisidir; toplumsal bazda birleştiren ise Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlığıdır. Türkiye Cumhuriyeti vatandaşına Türk denir.
Yılmaz Özakpınar, Türk Milliyetçiliği: Sosyal Psikoloji Açısından Bir Analiz ve Yeni Bir Model, Editör: S. Arslan, Statükodan Değişime Milliyetçilik Ufku, Binyıl Yayınları, 2007.
Derleyenin notu: Yazıdan belirli bölümler, benim tarafımdan birleştirilmiştir. Eğer var ise, akıştaki mantık hataları bana ait olup, parantez içindeki açıklamalar benimdir.
