ÇOCUĞUM OKULDA NEDEN BAŞARISIZ ?
Bazı öğrenciler vardır, aileleri okulu ziyarete gittiklerinde hep övgüyle dönerler. Bu çocuklar
eğitimlerinde istenilen davranışları kazanmış , beklenen akademik başarıyı göstermiş
çocuklardır. Bunun yanın da kimi öğrenciler vardır ki, hemen hemen tüm derslerden başarısız
olurlar. Gelişim düzeylerinin gerektiği bilgi ve beceriyi edinemezler. Pek çok veli ve hatta
eğitimci öğrencilerin okul başarısındaki farklılıklarını zeka düzeylerindeki farklılıktan
kaynakladığına inanır. Fakat yapılan araştırmalar, başarılı ve başarısız öğrencilerin zeka
düzeyleri arasında bir fark olmadığını göstermektedir.
Okul başarısızlığı nedir?
Okul başarısı, öğrencinin bulunduğu sınıf ve derse göre hedeflenen bilgi, beceri ve
davranışları kazanmasıdır. Başarısızlık ise, en az bir öğretim dönemi boyunca süren, hemen
hemen her dersten, gelişim düzeyinin ve yeteneklerinin çok altında başarı göstermesi ve bu
durumu bir türlü telafi edememesidir.
Okul başarısızlığının belirtileri nelerdir ?
- Sık sık öğretmeninden, çocuğunuzun derste başarısız olduğuna dair uyarı alıyorsanız;
- Saatlerce çalıştığı halde, çocuk konuları anlamadığından şikayet ediyorsa;
- Çalışmaya harcadığı zamanın karşılığı olan notları alamıyorsa;
- Ödevlerini baştan savma yapıyorsa;
- Sınıfta derse katılmıyorsa;
- Çocukta amaç ve değer eksikliği varsa;
- Sınıfta çok sessiz ve uslu ya da çok gürültücü ve yaramaz ise;
çocuğunuzun okul başarısı düşük demektir.
Anne- baba çocuğun başarısızlığının nedenlerini bulmaya çalışmalıdır
Okul başarısının düşük olmasının pek çok sebebi vardır. Her çocuk farklı sebeplerden
dolayı beklenilen başarıyı yakalayamayabilir. Öncelikle ebeveyn, çocuğunun başarısız
olmasının altında yatan sebepleri araştırmalı ve çocukla birlikte çözüm yolları bulmaya
çalışmalıdır. Eğer çocuğunuzun başarısızlık nedeni, normal zihinsel gelişiminde geri
kalması ise, ebeveyn sabırlı olmalı, çocuğun ilgi, yetenek, zeka ve becerilerini iyi
gözlemlemeli ve gerek gördüğü takdir de bir uzmandan yardım almalıdır.
Çocuk okulda neden başarısız olur ?
1. Okul başarısı için zihinsel olgunluk tek başına yeterli değildir. Duygusal olarak
henüz olgunlaşmamış çocuklar, kendilerine bir hedef koymada güçlük çekerler ya
da okul ortamının gerektirdiği sosyal becerileri edinemedikleri için okulda
bulunmaktan zevk almazlar. Bu tip çocuklar okuldan kaçma davranışı
gösterebilirler.
2. Çocuğun kendisini nasıl algıladığı okul başarısı için önemli bir faktördür. Çocuk
yeteneksiz veya aptal olduğunu düşünüyor olabilir. Ya da tam olarak kendisini
değerlendiremediği için ne yapmak istediğine karar vermekte güçlük çekebilir. Bu
sebeple kendisine bir hedef koyma da yetersiz kalır.
3. Bazı çocuklar öğrenmek için daha kontrollü bir ortama ihtiyaç duyarlar. Bu
çocuklara neyin, nasıl yapılacağı basamak basamak anlatılmalıdır.
4. Ders çalışma alışkanlığı kazanamamış öğrenciler başarısız olurlar.
5. Anne-babanın okula ve öğrenmeye karşı tutumu çok önemlidir. Okula ve
öğrenmeye karşı olumsuz yaklaşan, eğitim hayatını gereksiz gören ebeveynler,
çocuklarına farkında olmadan negatif duygular aşılamaktadır.
6. Sürekli eleştirilen ve olduğu gibi kabul edilmeyen çocukların öz değerleri düşük
olur. Öz değeri düşük bir öğrenci kapasitesinin altında performans sergiler.
7. Anne-babanın, çocuğun kapasitesinin üzerinde başarı beklentisi, çocukta kaygı
yaratır. Çocuk başarısız olmaktan o kadar çok korkar ki, sonunda başarısız olur.
Yine, anne-babanın düşük başarı beklentisi çocuğun motivasyonunu düşürür.
8. Anne-baba arasında sağlıklı bir ilişkinin olmaması, evde huzursuz ve kaygı verici
bir ortamın olması, çocuğun zihnini sürekli meşgul eder. Duygusal gerilim
içindeki çocuk okulda başarı gösteremez.
9. Çocuğa sınırsız televizyon izleme, oyun, bilgisayar oynama hakkının tanınması, bu
konularda gereken sınırlamaların getirilmemesi, çocuğun vaktini iyi
değerlendirememesine neden olur.
10. Bazı geleneksel aileler, çocuktan sadece itaat ve bağlılık bekler. Çocuğun
kendisini ifade edememesi, merak ve girişimciliğinin kabul görülmemesi, kendine
güvenin hoş karşılanmaması, çocuğun kendine özgü bir kişilik geliştirmesine engel
olur.
11. Çocuk herhangi bir nedenle anne-babasına kızgın olabilir. Onları cezalandırmak
için okulda başarısız olur.
12. Ebeveynin çocuktan sürekli ders çalışmasını beklemesi, oyun, müzik, resim gibi
faaliyetleri, spora veya televizyona harcanacak vakti lüzumsuz görmesi sonucu
çocukta oluşan baskı, başarısızlığa neden olur.
13. Ailenin çocuğu disiplin ederken bedensel cezalar kullanması, dayak atma gibi,
başarısızlığa neden olmaktadır.
14. Ailenin çocuğa yeterince ilgi ve sevgi göstermemesi.
15. Okulda öğretmenin yetersiz kalması, konuları çocukların seviyesine indirememesi
ve sınıfların kalabalık oluşundan dolayı öğrencilerle birebir ilgilenememesi.
Aile ne yapmalıdır ?
- Öncelikle çocuğunuzun başarısızlık nedenlerini tespit edin.
- Başarısızlığın utancını çocuğunuza yaşatmayın. Bunun yerine çabalaması
için onu teşvik edin.
- Çocuğunuzla yeteneklerine uygun hedefler belirleyin.
- Çocuğunuza , zamanını doğru kullanması hususunda örnek olun. Mesela,
ona gezme veya televizyon izleme konusunda ölçülü olmasını tavsiye
ederken, siz de bunları ölçülü yapın.
- Çocuğunuzda her gün takdir edebileceğiniz bir davranış bulun. Onu sık sık
övün.
- Her zaman başarısının arkasından maddi bir ödül vermeyin. Başarısının
başlı başına bir ödül olduğunu anlamasını sağlayın.
- Küçük yaştan itibaren yaşına uygun sorumluluklar verin. Kendi
problemlerini çözme becerisini kazanmasını sağlayın.
- Kendi hayatınızdaki sıkıntılardan dolayı çocuğa eleştirel ve sabırsız
davranıp davranmadığınızı kontrol edin.
- Çocuğunuzun duygu ve düşüncelerini ifade etmesine imkan verin.
- Onun yerine ödev ve sorumluluklarını yerine getirmeyin.
- Birlikte bir çalışma saati belirleyin. O saatte televizyonu kapatın ve telefon
görüşmelerini kabul etmeyin ve ders dışında bir şeyle ilgilenmesine izin
vermeyin. O saate anne-babadan biri evde bulunarak gerektiğinde çocuğa
yardımcı olabilir. Çalışma saatinde çocuğunuzun odasına girip kapısını
kapatmasına izin vermemelisiniz. Çocuk ders çalışmasa bile, o saat içinde
diğer tüm şeylerden mahrum bırakılmalıdır. Anne -baba etkili bir sonuç
alabilmek için bu yöntemi uygulamada kararlı ve sabırlı olmalıdır.
- Çocuğa ders çalışabilmesi için bir oda ya da bir köşe hazırlayın. Eğer evde
küçük bir kardeş varsa, ders çalışan çocuğunuzu rahatsız etmesine engel
olun.
- Onu kardeşleri veya diğer akranları ile kıyaslamayın.
- Ders çalışırken ya da kitap okurken çocuğunuzu yerinden kaldırmayın,
ondan bir iş yapmasını istemeyin.
- Notlarından çok, çabasını ödüllendirin.
- Çocuğunuzla bilgi alışverişi yapın, onunla tartışın, birlikte ilginç şeyler
okuyun.
- Spor, sanat gibi faaliyetlerde bulunmasını teşvik edin.
- Sık sık okulunu ziyaret edin, öğretmenleri ile konuşun.
Psikolog Çiğdem Alparslan Karakuş
