Eşcinsel Terapi Forum - Psikolog www.huseyinkacin.com

Unuturum diye uyudum
Yine seninle uyandım, belli ki
Uyurken de sevmişim seni.

- Cemâl Süreyya

İnsanı Anlamada Farklı Yaklaşımlar: Psikanaliz, Şizoanaliz ve Nefs Kavramı Bağlamında Psikolojik Tahliller

Özet

Çalışmanın konusu İslâmî ilimler, psikanaliz ve şizoanaliz yaklaşımlarının insanı tanımlamasıdır. Çalışmanın problemi ise, modern ve postmodern teorilerin insanı ele alma biçimlerinin daha çok bedensel olması ve bu tanımlamaların yetersiz kaldığının görülmesidir. Zira modern ve postmodern bilimler nefs, rûh, akıl ve irade gibi insanın manevî özelliklerini ve kul olma boyutunu ihmal etmektedir.

Amacı psikanaliz ve şizoanalizin birey tahlillerinin değerlendirilmesi ile İslâm’daki nefs tanımından yola çıkarak insanın mahiyetinin daha bütüncül bir anlayışla tekrar sorgulanmasıdır. İnsanı tanıma ve anlama konusunda çok önemli veriler sunan modern ve postmodern yaklaşımların eksik kalan spritüel tarafını İslamî ilim anlayışının insan tarifiyle tamamlamak mümkün olacaktır. Böylece insan, farklı bakış açılarıyla ele alınacak, karşılaştırma ve eleştirilerle daha iyi tanımlamalarına ulaşılacaktır.

Çalışmanın önemi ise birbirinden farklı üç bilimsel paradigma olan İslâmî, modern ve postmodern teorilerin insan yaklaşımlarının bir arada incelenmesidir. Modern dönemde insanı tanımlamak ve anlamak için yapısalcılık, gestalt, işlevselcilik, davranışçılık ve psikanaliz gibi pek çok yaklaşım geliştirilmiştir.

Postmodern dönemde ise bu yaklaşımların eksiklikleri vurgulanarak biyolojik, nörobilimsel, evrimsel, psikodinamik, davranışsal, bilişsel, insancıl, sosyokültürel, eklektik ve şizoanaliz gibi teoriler geliştirilmiştir. İslâm ilim geleneğinde de insanı tanımlamaya ve insanı anlamaya özen gösterilmiş; insan, özellikle nefs, rûh, kalb, akıl, irâde ve müradifleri bağlamında açıklanmaya çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler
Psikoloji, İnsan, Nefs, Psikanaliz, Şizoanaliz, Anlama.

KAYNAK
İnsanı Anlamada Farklı Yaklaşımlar: Psikanaliz, Şizoanaliz ve Nefs Kavramı Bağlamında Psikolojik Tahliller (28 sayfa pdf) için aşağıdaki linki kullanabilirsiniz
https://dergipark.org.tr/tr/pub/jad/issue/76744/1228793

ŞİZOİD BİLİNÇDIŞI YOK ETME ÜZERİNE KURULUDUR

Neyin yok edilmesi? Suç-hadım edilme ve yasa üzerine kurulan Oedipusun yok edilmesidir.

Şizoanalizin amacı Oedipustan daha etkili veya daha iyi bir bilinçdışı çözümlemesi yapmak değildir. Onun amacı Oedipusun bilinçdışını yerinden ederek, onun dışlayıcı, baskıcı, negatif ve hınç düşüncesine dayalı yapısını sökerek, gerçek problemlere ulaşmaktır. Şizoanaliz yoksun olma ve bunun neden olduğu olumsuzlamayla işlemediğinden, şizoid cinsellik belli bir simgeyle özdeşlik kurmak yerine, olabildiğince farklarla çoğalabilen cinsellikler üretir. Bu nedenle şizoid bilinçdışı, dayatılan kodlardan kaçan çoklu cinsellikler ve bağlantılarla ilişkilidir.

Oedipalleşme sürecinden, belli bir yer yurt zemininden kaçabilenler şizolardır
Deleuz&Guattari 2008a: 75).

Şizolar akışlarını belirsiz, düz, pürüzsüz yüzey olması anlamında çölün içerisine doğru taşır. Oedipusun işleyişinde dışlayıcı, baskıcı ve negatif bir üçlü zincir vardır. Şizoanaliz ise üçlü yapının dışında yer alarak kendinde fark düşüncesine dayalı şizolar üretir. Şizo ne dışlayıcı ne baskıcı ne de negatiftir. Şizo erkek veya kadın olarak adlandırılamaz, o ne erkek ne de kadındır, o cinsiyetsizdir. Şizolar
“ya” “ya da” ile değil “ya” “ya da” “ya da” ile işlerler. Hep bir başka yol daha vardır, iki seçim yerine çoklu seçim üretirler. Bu “ya-ya da” “ya da”nın işlevi, şizofrenleri hep kendi sınırlarının dışına taşımasıdır (a.e., 85). Bu nedenle şizonun sınırı yoktur. O yalnızca sürekli olarak kendini kendi köklerinden kopararak varolur. O, yalnızca yaşlı bir adam olarak kız olur veya bir kurt olarak Hegel olur, böylece sürekli başka bir şey olur (a.e., 96).

Şizoanaliz “bu nedir?”, “anlamı nedir?” sorularının yerine, “hangi biri?” sorusuyla bilinçdışının farklı çokluklarla bağlantı kurmasını sağlayarak, bilinçdışının arzu makinesini üretir. Sabit bir anlamı olmayan bilinçdışı, işlevsel olan bağlantılarla
arzu makineleri oluşturur. Arzu makinesi olan bu bilinçdışı konuşmaz, çünkü o mühendistir (a.e., 197). O, anlamı ifade eden ve temsil eden de olmayıp üretici olandır. Bir sembol veya anlam arzu makineleri gibi işleyen, bir sosyal makineden öte hiçbir şeydir. Arzu makineleri sosyal makinelerin içinde onların işlevlerine göre bağlantılar üretir.

NOT:
Deleuze-Guattari şizoanaliz, şizo ve şizoid kavramlarını zihinsel yarılma veya bölünme anlamında değil, yaratıcı düşünme anlamında yeniden oluştururlar.

Kaynak
https://dergipark.org.tr/tr/pub/kaygi/issue/27372/288054

OBSESİF DANIŞANIN, TERAPİ ODASINDA HİSTERİZASYON SÜRECİNDEN GEÇEREK İYİLEŞMESİ

Ödipal dönem öncelikle çocuğun annesinin fallusuyla özdeşleştiği konumu bırakarak başka bir konum olan fallusa sahip olma aşamasına geçmesiyle, yani simgesel kastrasyona dahil olmasıyla gerçekleşen bir süreçtir. Bu süreç, Baba-nın-Adları (Des noms-du-père) metaforu üzerinden baba işlevini sağlayarak ruhsal yapıların oluşumunu belirler. Baba işlevi, öznenin arzusuyla ilgili bir düzenlemeyi sağladığı gibi aynı zamanda bir uyumsuzluğu da beraberinde getirmektedir. Bu yüzden, ödipal dönemdeki babanın sadece normatif değil aynı zamanda patojenik özellikleri vardır. Lacan, gerçek, imgesel ve simgesel baba kavramlarını geliştirerek, özellikle imgesel baba figürünün obsesyonel yapının nedenini anlamada önemli olduğunu ve simgesel baba ile özdeşleşmenin imgesel baba üzerinden geçekleşerek simgesel kastrasyonu sağladığını belirtmiştir (Dor, 1999; Grigg, 2008).
 
Genel olarak, öznenin baba işleviyle ilişkisi bağlamında oluşan ruhsal yapılardan biri olan nevrotik yapıdaki fantazm yapılanırken histerik, kendisini bu fantazmın içinde Başka’da eksik olan nesne olarak inşa ederken; obsesif ise bu eksiği, dolayısıyla Başka’nın arzusunu redderek, aslında kendi arzusunu bir imkansızlık olarak sürdürür çünkü Başka’nın arzusu ile bağlantı obsesyonel yapıda sorgulanmaz, aksine bu sorgulamadan kaçınılır. Bu durum obsesifin, Başka’nın arzusu ile bağlantısının olmadığı anlamına gelmez, aksine bu bağlantı gizlenmiş veya üzeri örtülmüştür. Bu yüzden obsesifin analitik yönelimli bir psikoterapi sürecine başlarken aynı zamanda bir histerizasyon sürecinden geçmesi gerekir. Histerizasyon arzuyla, özellikle de Başka’nın arzusu ile ilişkisi bağlamında konum değişikliğini ifade eder (Soler, 1996).

N. Bey’in terapi sürecine başladıktan sonra bir histerizasyon sürecinden geçerek ilerleyen seanslarda kendisi için önemli sorgulamalar içerisine girip obsesyonel yapısıyla ilgili olarak annesinin söylemindeki imgesel baba figürü üzerinden geliştirmiş olduğu imgesel özdeşleşimini sorguladığı gözlenmiştir. Örneğin, ilk seanslarda N. Bey; annesinin, babasına ve kendisine yönelik sürekli şikayet halinde olduğu durumdan bahsederken daha sonraki seanslarda bu durumu sorgulayan bir konuma geçmiştir. Bir seansta “annemden kendimden
hoşuma gitmeyen bir kusur görüyorum, sürekli şikayet etmek” diye ifade ederek, bir yandan annesiyle ilişkisindeki konumunu sorgulaması, N. Bey’in aynı zamanda histerizasyon üzerinden simgesel kastrasyon ile sonuçlanan simgesel babaya olan yönelimini düşündürmüştür. N. Bey, ilerleyen seanslarda da annesi ile olan imgesel düzeydeki ilişkisini sorgulamasına benzer şekilde kız arkadaşıyla ilişkisindeki arzusu ve dolayısıyla da Başka’nın arzusuyla ilgili daha fazla sorgulamalar içerisine girmiştir. Bu gelişmeler, Lacanyen yaklaşımda özellikle obsesyonel yapıda, simgesel kastrasyonla ilişkili olan simgesel babanın, imgesel baba figürü üzerinden çalışılarak sağlandığı görüşüyle de örtüşmektedir (Dor, 1999).

Özetle, Lacan’ın psikanalizde baba sorununu netleştirmesinin getirdiği önemli yeniliklerden biri de obsesyonel yapıya yönelik psikanalitik tedavi yaklaşımında baba işlevinin hangi bağlamda değerlendirilebileceğine dair yeni bir perspektif sunmasıdır. Lacan’a göre obsesyonel yapıdaki agresifliğin kökeni oidipus kompleksidir ama oidipus kompleksi simgesel, imgesel ve gerçek açısından ele alındığında süperego simgesel babadan değil; imgesel babadan gelir. Bu aynı zamanda ego ideali ve süperego arasındaki ayrımla da desteklenir. Ego ideali, yasanın içselleştirilmesi ve simgesel baba ile desteklenen özdeşleşim ile ilgiliyken süperego ise yasanın kavramsallaştırılması ve aktarımındaki hata olarak imgesel baba ile ilişkilidir (Grigg, 2008). Böylece, obsesyonel yapıdaki öznenin analitik deneyim içinde simgesel babayla ilişkili olan simgesel kastrasyonu aynı zamanda öznenin arzusunun yörüngesini üreterek onun histerizasyon sürecinde Başka’nın arzusunu merak ettiği bir konuma geçmesini sağlar.

Histerizasyonda ise özne bir cevap beklentisiyle terapisti bildiği varsayılan özne konumuna koyarak kendisini bir soru olarak sunar. Böyle bir durumda terapist ise soruyu histerizasyon sürecinden geçen obsesyonel yapıdaki özneye yönelterek onun kendisi üzerinde çalışmasını ve böylece zamanla simgesel baba işlevi üzerinden simgesel kastrasyona dahil olmasını destekleyen bir konumda yer alabilir (Soler, 1996).

Benzer şekilde N. Bey de terapi seansları ilerledikçe bir histerizasyon sürecine dahil olarak kendi arzusuyla ilgili çeşitli sorgulamalar içerisine girmiş ve kendisini daha fazla çalışmaya başlamıştır. Yani imgesel baba figürü ile ilişkili imgesel düzeydeki ilişkilerini çalıştıkça simgesel baba işleviyle ilgili simgesel kastrasyona daha fazla dahil olmuştur.

Son olarak, bu çalışmanın obsesyonel yapıda baba işlevinin rolüne ve obsesyonel yapının analitik yönelimli psikoterapi sürecine dair önemli bir katkı sağlayacağı düşünülmüştür. Bununla beraber bu çalışmanın, bir vakanın analitik yönelimli terapi sürecinin incelenmesine dayanması, çalışmanın genel bir sınırlılığı olarak değerlendirilmiştir. Bu nedenle, ileride obsesyonel yapı ve baba işlevi arasındaki ilişkinin daha fazla sayıdaki vaka örnekleri üzerinden çalışılması, bu konunun daha iyi anlaşılmasını sağlayabilecek ve bu konuyla ilgili Lacanyen literatüre daha fazla katkı sunabilecektir.

Kaynakça
AYNA Klinik Psikoloji Dergisi, 2021, 8(2), 199 – 220

Obsesyonel Yapıda Baba İşlevinin Lacanyen Açıdan İncelenmesi (22 sayfa pdf) aşağıdaki linkten indirebilirsiniz

https://dergipark.org.tr/tr/pub/ayna/issue/63127/815903

PSIKOTİKLER - SAPKINLAR - NEVROTİKLER

Nevrotik yapının genel alt kategorileri:
 - Obsesifler
 - Histrionikler

Histeride, bastırılanın (repressed) bedensel olarak geri döndüğünü ve histeriğin genellikle Başka’nın arzusunu sorguladığını ve merak ettiğini ifade eden Lacan; obsesyonda ise bastırılanın daha çok düşünce formu olarak geri döndüğünü ve obsesifin histerikten farklı
olarak Başka’nın arzusundan kaçındığını veya bu arzuyu geçersizleştirmeye çalıştığını ancak obsesifin Başka’nın arzusuyla olan ilişkisinin geçersiz değil; aslında şekil değiştirerek gizlenmiş olduğunu ifade etmiştir. Böylece nevrotik ile pervert/sapkın arasındaki en önemli fark burada oluşabilmektedir çünkü

Pervert/sapkın, Başka’nın arzusuna veya eksiğine dair bilgisi tam ve kesin olduğu için kendisini bu eksikte Başka’nın arzusunun nesnesi ve aynı zamanda jouissance’ı olarak konumlandırırken;

Nevrotik aslında bu sorgulamayı sürdüren bir
konumda yer almaktadır. Dolayısıyla, nevrotik yapının genel alt kategorileri olan obsesyon ve histeride Başka’nın arzusunun nesnesi, bilinmezlik veya bir muamma içinde sürdürülerek aslında temel fantazideki arzu sürdürülmüş olur. Böylece nesnenin bilinmezliği anguazla ilişkili olurken bu nesnenin bilinmesi ise jouissance ile ilişkili olabilmektedir. Genel olarak nevrotik yapıdaki fantazide arzu, jouissance’ın kesinliğine veya bilinirliğine karşı bir savunma olarak işlev görmektedir. Semptom ise genellikle bu savunmanın başarısızlığının bir sonucu olarak ortaya çıkar.

Örneğin histerik yapıda arzunun tatminine karşı, yani jouissance’a karşı bir isteksizlik söz konusudur. Ancak isteksizlik, histeriğin jouissance ile tüm ilişkisini kestiği
anlamına gelmemektedir çünkü histeriğin jouissance’a karşı bir savunması olduğu gibi aynı zamanda bu savunmanın başarısızlığı da söz konusudur.

Semptom olarak bastırılanın geri dönüşü, savunmanın başarısızlığını ifade eden bir gösterendir. Dolayısıyla, semptomların içinde aynı zamanda jouissance vardır. Böylece histerik özne, savunmasını bu jouissance’a karşı sürdürmüş olur. Obsesyonel yapıda ise jouissance’a doğru aşırı bir yönelim olduğu gibi aynı zamanda bu jouissance’a yönelime karşı bir savunma söz konusudur (Soler, 1996).

Jouissance’a doğru yönelim, perversiyon/sapkınlık yapısında olduğu gibi Başka’nın arzusunun nesnesi ve böylece jouissance’ı olmaya neden olabileceği için obsesif için bu durum tehdit edici bir unsurdur.

Obsesyonel yapıda jouissance’a doğru aşırı yönelime karşı geliştirilen savunma, obsesifin hem Başka’nın arzusunu tatmin etmeye yani fallusu olmaya yönelik bir eğilimine hem de baba işlevinden dolayı suçluluk duygusuna neden olarak bu eğilimden uzaklaşmasına neden olur. Böylece obsesyonel yapıda, Başka’nın arzusuna yönelik bir yaklaşma kaçınma döngüsü gelişir. Yine obsesyonel yapıdaki semptomlar da birer gösteren ve bu savunmanın başarısızlığının birer sonucu olarak jouissance içerirler (Dor, 1999; Soler, 1996).

SÖZLÜK
jouissance : Cinsel çağrışımları da içinde barındıran kavram genel olarak zevk veya semptomla ilişkili acılı zevk anlamına gelmektedir (Evans, 1996).

Kaynak
Obsesyonel Yapıda Baba İşlevinin Lacanyen Açıdan İncelenmesi (22 sayfa pdf) aşağıdaki linkten indirebilirsiniz

https://dergipark.org.tr/tr/pub/ayna/issue/63127/815903

Kanka Bana Öyle Bakma, Anlicaklar

Nokiacı Sinan'a gelsin bu şarkı...
2024'ten 2008'e yolluyorum...
Zamanda yolculuk olması umuduyla...

Hep birlikte bir taraftan bu video klipi izlerken diğer taraftan Lacivert Emre & Nokiacı Sinan'ın dostluğunu hatırlayalım...

Kendini Kesen Kız Ergenlerde Babayla İlişkinin Cinsel Dürtü Organizasyonundaki Rolünün Projektif Testlerle Değerlendirilmesi

Özet
Bu çalışmanın konusu, kız ergenlerin babalarıyla olan ilişkilerinin niteliğinin cinsel dürtü organizasyonlarına nasıl etki ettiğinin incelenmesidir. Bu amaç doğrultusunda, cinsiyeti kız olan, her iki ebeveyni de hayatta olan, bir veya birden fazla kez kendini kesme girişimi bulunan ve psikiyatrik takibi devam eden 15-19 yaş arası 12 ergenle klinik ön görüşme yapılmış, Rorschach ve Tematik Algı Testi uygulanmıştır.

Öngörüşme ve test bulgularından sağlanan bilgiler ışığında, kendini kesen kız ergenlerde cinsel dürtünün organize edilmesinde ve ödipal arzunun bastırılmasında güçlük yaşandığı, kendini kesme eyleminin otoerotik bir faaliyet olarak deneyimlendiği sonucuna ulaşılmıştır. İdeal şartlarda çocuğun zihinsel dünyasına yaşamın ilk yılında giren baba, çocuğun kendisini etkileşimli olarak gören biriyle özdeşleştirici bir ilişkiye girebilmesi açısından benlik yapılanmasına olumlu etki eder. Diğer yandan, özellikle ilk yıllarda babanın yokluğunun veya kaybının, bebeğin saldırganlığı modüle etme kapasitesini zayıflattığı bilinmektedir.

Kendini kesme davranışı gösteren kızların babalarına karşı geri çekilmiş oldukları veya onları reddettikleri fark edilmiştir. Ergenlik döneminde ödipal çatışmanın yeniden canlanmasıyla beraber ergenin bilinçdışı ensestüel fantazileriyle başa çıkmak için kullandığı savunmalar cinselleşen yeni bedenin şartlarında yetersiz kalabilir. Bu noktada kendini kesme eylemi, bastırılamayan ödipal arzulardan uzaklaşma ve bedenin kontrolünü yeniden ele alma çabası olarak yorumlanmaktadır.

Kaynak
https://avesis.istanbul.edu.tr/yayin/82ee4c12-2ab2-42d7-9531-2b37923dd8d8/kendini-kesen-kiz-ergenlerde-babayla-iliskinin-cinsel-durtu-organizasyonundaki-rolunun-projektif-testlerle-degerlendirilmesi