Eşcinsel Terapi Forum - Psikolog www.huseyinkacin.com

DEPRESYONUN NEDENLERİ VE DEPRESYONLA BAŞA ÇIKMAK

Bu bölümde size insanı depresyona götüren nedenlerle ilgili genel bir bilgi vereceğim. Bu bilgiler gündelik hayatımızda neleri değiştirebilirsek depresyona yakalanmayacağımızın ip uçlarını içeriyor. Bu bilgileri derlerken yararlandığım kaynaklar şunlardır : Paul Gilbert. Overcoming Depression, İkinci Baskı, Oxford University Press, 2002. Gilbert'ın kitabı depresyon üzerine okuduğum en kapsamlı kitaplardan birisi, burada onun görüşlerinden geniş ölçüde yararlandım. Diğer kaynakların ikisi David Burns'e ait. Burns de dünyada depresyon üzerine yazılmış en çok satan kitaplardan birinin yazarıdır, özellikle ilk kaynak aradan yıllar geçmesine rağmen hala en önemli başvuru kaynaklarından birisidir. David D. Burns. Feeling Good. The New Mood Therapy. Avon Books, New York, 1999 ve David D. Burns. The Feeling Good Handbook. Plume Books, New York, 1999. Aaron T. Beck bilişsel terapi ekolünün kurucusu ve önde gelen bir kuramcıdır. Alıntı yaptığım kitabı şöyle : Aaron T. Beck. Cognitive Therapy and the Emotional Disorders. Penguin Boks, 1993..

Depresyon ne sıklıkta görülür?

Maalesef depresyon sık görülür. Kadınlarda görülme oranı % 4-10, erkeklerde ise %2-2,5 . Hayat boyu risk kadınlarda %10-26, erkeklerde %5-12'dir.

Bu şu manaya geliyor: her dört yada beş kişiden biri hayatlarının bir döneminde bir çeşit depresif dönem geçirebilir. Depresyon kadınlarda erkeklerden üç kat daha sık görülür. Depresyon işşizliğin yüksek oranda görüldüğü yerler gibi sosyoekonomik seviyenin düşük olduğu yerlerde daha sık görülür. Yeni araştırmalar göstermiştir ki depresyon yirminci yüzyılda artış eğilimindedir ancak bunun nedenleri belli değildir. Sosyoekonomik değişiklikler, aileler ve topluluklardaki bölünmeler, genç kuşaktaki özellikle işsiz olanlar, umutsuzluk duyguları, beklentilerdeki artmanın etkisi olabilir.

Eğer depresyondan yakınıyorsanız, başarısız hissediyorsanız, kendinize yönelmiş yoğun bir öfkeniz varsa, eğer hayatı yaşamaya değer bulmuyorsanız, kapana kısılmış hissediyorsanız ve kurtulma umudunuz yoksa, duygularınız her ne ise; yalnız olmadığınızı hatırlayın. Dünyadaki milyonlarca depresyondaki insan sizinle aynı duyguları paylaşıyor. Elbette bunu bilmek depresyonunuzu daha az ıstıraplı yapmaz fakat bu sorunun sizden değil de zihninizden kaynaklandığını anlamanızda yardımcı olur. Bu duygular depresyonun bir parçasıdır. Doğrudur, bazı depresyonda olmayan insanlar sizi anlamazlar ve kendinizi toplamanızı söyleyebilirler, 'unut gitsin' veya 'takma kafana ya' derler, fakat bu sizinle ilgili bir şeylerin kötü olduğu manasına gelmez. Bu sadece sizi anlamakta zorlanıyor oldukları manasına gelir.

Depresyondaki insanlara yardım etmek amacıyla yapılacak çok şey vardır. Antidepresanlar ve psikolojik tedaviler gibi. Antidepresan ilaçlar yeterli doz ve sürelerde kullanıldıklarında çok etkilidirler ve pek çok depresyonun tamamen iyileşmesini sağlayabilirler.

Depresyonun Nedenleri

Akıl -beden bağlantısı

Depresif hissettiğinizde duymak isteyeceğiniz en son şey bunun tamamen psikolojik olduğu ya da sadece zihnin durumlarından biri olduğu sözleridir. Tüm bunlardan sonra yorgun ve amaçsız hissedersiniz, iyi uyuyamıyorsunuzdur ve tükenmiş hissediyorsunuzdur. Eskiye nazaran fiziksel olarak da rahatsızsınızdır. Depresyonda olduğumuzda beynimiz daha farklı çalışır. Depresyon psikolojik olduğu kadar fiziksel bir problemdir de. Sadece ruhunuz değil bedeniniz de depresyonla yavaşlar. Bağışıklık siteminiz bile daha yavaş çalışır. Bazen biz akıl ve bedenin birbirinden ayrı olduğunu düşünebiliriz ama öyle değildir. Akıl ve beden tektir.

Depresyonda beyin birçok yönden etkilenmiştir. Uyku sistemi etkilenmiştir. Beynin olumlu duyguları yöneten alanını (eğlence, aşk, mutluluk gibi) baskılarlar, olumsuz duyguları yöneten alanını (kızgınlık, gerginlik, kıskançlık, utanç gibi) uyarırlar. Diğer bir deyişle, depresyonda olduğumuzda sadece hayatın eğlenceli yönlerini durdurmakla kalmaz aynı zamanda daha gergin, üzgün ve kötü huylu oluruz.

Sinir hücreleri arasında mesaj iletiminden sorumlu olan maddelere nörotransmitterler/ sinirsel ileticiler denir. Beyinde çok çeşitli nörotransmitterler vardır. Bunların bir çeşidi monoaminlerdir. Dopamin, noradrenalin ve serotoninleri kapsarlar. Bu nörotansmitterlerin uyku, iştah, motivasyon fonksiyonları üzerine etkileri vardır. Aynı zamanda ruh hali ve duygular üzerinde de etkilidirler. Bizim ruh hali kimyasallarımızdırlar. Depresyonda bu ruh hali kimyasallarının daha az salgılandığı ve etkin bir biçimde çalışmadığı düşünülmekte.

Eğer size karmaşık geldiyse ruh halimizin ve duygularımızın beyindeki bazı kimyasal sistemler tarafından etkilendiğini bilmeniz yeterlidir. Antidepresan ilaçlar da olumsuz duyguları kontrol eden alanlara ket vuran bu sistem üzerine etkilidir. Değişik antidepresanlar değişik şekillerde etki ederler.

Artık beyindeki değişik kimyasalların ruh halimizi etkilediğini ve yapılan tedavilerin amacının da bu maddelerin daha etkin çalışmasının sağlanması olduğunu biliyoruz. Depresyondaki insanların doğal olarak sordukları niçin beyinde bu değişiklikler olur ve bunu düzeltmek için ne yapabilirizdir.

Bizim ruh hali kimyasallarımızı etkileyen bir çok faktör vardır. En önemli üç tanesi genlerimiz, geçmişimiz ve yeni oluşan stres faktörlerimizdir.


Erken çocukluk dönemi ve beyin gelişimi

Depresyon üzerinde genlerden başka neyin etkisi olabilir? İnsan hayatında ruh hali kimyasallarını etkileyen bazı faktörler olabilir mi? Gerçekten olabilir. İlk önce bilmemiz gereken doğumda insan beyninin gelişiminin tamamlanmamış olduğu ve gelişmeye devam ettiğidir. Erken dönemde kurulan iletişimlerin kalitesi beyindeki sinir hücreleri arasındaki bağlantıların şekillenmesinde etkilidir. Bugün biliyoruz ki beyin bu konuda çok esnektir. Erken çocukluk dönemindeki sosyal girdilerin beyin gelişiminde çok büyük katkısı vardır. Sevilen ve istenen bir çocuğun beyin gelişimi suistimal edilmiş bir çocuktan farklı olacaktır. Araştırmalar göstermiştir ki soğukluk ve istismar yerine ilgi ve sevgi gösterilen çocuklarda beynin ruh hali ve duygularla ilgili olan bölümünün gelişimi etkilenmektedir. Örneğin kronik depresyondaki insanların suistimal edilme öykülerinin olduğunu gösteren kanıtlar artma eğilimindedir ve bu insanların stres sistemlerinde artmış duyarlılık vardır.

Depresyona karşı olan biyolojik duyarlılık erken dönemde yaşanan deneyimlerin beyin gelişimini etkilemesinin bir sonucu olabilir. Bunlara bakarak çok da karamsar olmamamız gerekir çünkü bu durumlarda bile ilaç tedavisi ve psikolojik görüşmelerin faydası olur. Eğer kişiler kendi duyarlılıklarının ve psikolojik özelliklerinin farkına varıp bu konuda kendilerini eğitirlerse bu duyarlılıklarını daha kolay değiştirip onlarla daha kolay başa çıkabilirler. Bu arada korumak tabi ki tedavi etmekten her zaman daha iyidir, çocukla erken dönemde kurulan ilişkilerin beyin gelişimi üzerine olan etkilerini bilirsek toplumsal olarak çocuk bakımına daha fazla önem veririz.

Stres ve Depresyon

Beyin gelişiminin ve genlerin depresyona biyolojik duyarlılık üzerine olan etkilerini gördük. Peki ya yeni stresler? Stres bizi biyolojik olarak depresyona yatkın yapar mı? Cevabımız evet olacaktır. Çünkü stres duygular üzerine etkili kimyasalları etkiler.Stresin yaşadığımız zorluklara ve üzüntülere bağlı olduğu düşünülmekte. Düşüncelerimiz, davranışlarımız ve stres sistemimiz arasındaki bağlantı göz önüne alındığında düşünce şeklimizi değiştirmeye odaklanmanın önemi anlaşılabilir.

Stres veya ruhsal zorlanma; gerginlik , huzursuzluk, yorgunluk ve depresyon gibi birçok psikolojik sorunla ilgilidir. Herkesin stresle başa çıkma yolu farklıdır. Stres altındaki bazı insanlar bunun kaynağını çok rahat bulabilirler. Bir kısmı ise bu stres dolu olaylardan kolay kolay kurtulamazlar. Örneğin stres kaynağı işiniz ya da birlikte olmak zorunda olduğunuz bir kişi ise bu stresten kurtulmanız kolay değildir. Stresle başa çıkmak için kullanılan diğer yöntemler, mesela çok fazla alkol almak veya eve çok geç gelmek, başka sorunlara yol açabilir. Düşüncelerimizin ve stresle başa çıkma yollarımızın stresi nasıl kötüleştirdiğini düşünmeden önce, stres altında olduğumuzda vücudumuzda meydana gelen değişikliklere bir göz atalım.

İlk olarak beyinde milyonlarca yıldır bizi dış tehditlerden koruyan bazı değişikliklerin olduğunu söylemek gerekir. Bu nasıl çalışıyor? Şöyle düşünün; bir gece eve doğru yürüyorsunuz ve biri üstünüze atlıyor. Vücudumuz harekete geçmeye başlar. Kalp atışlarınız hızlanmaya başlar, daha hızlı nefes almaya başlarsınız, midenizde sıkıntı hissedersiniz, terlemeye başlarsınız ve korkarsınız. Bu vücudun çalışan savunma sistemidir. Bu sistem otomatik olarak çalışır ve sizi koşup kaçmaya ya da kalıp savaşmaya hazırlar. Vücudu harekete geçiren ve savunma sisteminin çalışmasını sağlayan çok çeşitli stresler vardır. Örneğin; çocuğunuzun hayatının tehlikede olması, önemli bir sınavda başarısız olmak, ciddi bir hastalığınızın olduğuna inanmak ya da sevdiğinizden ayrılmak gibi. Çeşitli tehditler ve kayıplar savunma ve stres sistemimizi harekete geçirir. Birinin üzerinize atlaması kısa süreli gelip geçici streslerdir, kısa bir süre sarsılırsınız ve stres sona erer. Bir sınavdan başarısız olmak, ciddi bir hastalık, bir ilişkinin bitmesi gibi zorlanmaların etkileri daha uzun sürer.

Depresyon büyük olasılıkla uzun dönem streslerle ilişkilidir. Kısa dönem streslerde vücudun stres sistemi faydalı olurken uzun dönem streslerde dezavantajlı olmaya başlar.Acaba stresi kontrol altına alabilir miyiz, alamazsak ne olur?

Kontrol edilemeyen stres Yapılan deneylerde hayvanları kontrol edemedikleri çok fazla strese maruz bıraktıklarında pasif bir hale geldikleri ve depresyondaki insanlar gibi davrandıkları görülmüştür. Eğer stresi kontrol edebilirlerse bu durum görülmez. Bu önemli bulgular kontrol edilemeyen stresin beyin üzerine olan etkilerini araştıran diğer araştırmacılar tarafından da gündeme getirilmiştir. Bazı değişikliklerin depresyonda meydana gelenler ile aynı olduğu saptanmıştır. Örneğin olumlu duygu ve davranışları kontrol eden beyin alanlarının etkinliğinde ketlenme, stres sisteminin aşırı çalışması ve dopamin, noradrenalin ve serotonin seviyesinde düşme gibi. Ancak stres kontrol edilebiliyorsa vücudumuzda ve beynimizde daha farklı değişiklikler meydana gelir. Eğer stres altındaysanız ve bu konuda bir şeyler yapabiliyorsanız beyniniz farklı çalışır, yapamıyorsanız daha farklı çalışır. Bu yüzden stresle başa çıkma yolları önemlidir.

Aslında bir olayın ne kadar stresli olduğu bizim o olayla baş etme yeteneğimizle ilgilidir. Biraz önce bahsettiğimiz üzerinize atlayan insan örneğini hatırlayın, eğer çok iyi bir karateci iseniz çok fazla strese girmezsiniz. Bir sınavda başarısız olduğunuzda 'önemli değil oturur seneye tekrar çalışırım' diyebilirsiniz. Yani bir stresin üzerinizdeki etkisi onunla başa çıkma yeteneğinize bağlıdır.

Bardağı taşıran son damla

İnsanlar sürekli bardağı taşıran son damladan bahsederler çünkü stres yavaş yavaş inşa edilir. Depresyonların çoğunda streslerin birikmişliği vardır. Ekonomik sorunlar, işle ilgili problemler, evde yada işteki çatışmalar, çocuklarla ilgili problemler ya da sağlık problemleri gibi. Bu biriken stresler bizim bu konuları tekrar tekrar hatırlamamıza ve depresyona girmemize neden olurlar. Ben pek çok hastamdan işitmişimdir: Yıllarca en zor olaylar karşısında direnç göstermiş ve dayanabilmişler, daha sonra ufacık bir olayla yıkılmışlardır. Kendileri de bunu şaşkınlıkla karşılarlar. Özellikle duygularını ifade edemeyen, kan kusup kızılcık şerbeti içtim diyen insanlar gün gelir bütün birikimlerini bir depresyonla ifade ederler. İçimizde sürekli gerilen bir telin bir gün gelip artık zorlanmaya dayanamaması ve kopmasına benzetebiliriz bu durumu. Bardak dolar dolar, sonra ufacık bir damla onu taşırır.

Zor görünen küçük şeyler

Depresyondaki insanların fark ettiği bir konu da evi toplamak ya da arkadaşları akşam yemeğine çağırmak gibi küçük etkinliklerin çok zor gelmeye başlamasıdır. Bu işleri yapmamaya başlarlar sonra yapmadıkları için üzülürler ve bir bakarlar ki küçük şeyler artık büyük şeyler haline gelmeye başlamış. Böyle hissetmeye başladığınızda bu küçük şeylerin üstüne gidin ve birikerek üzerinize gelmelerine izin vermeyin. Bunu yaparken biraz zorlanabilirsiniz ama daha iyi hissedersiniz çünkü eğer birikmeye başlarlarsa bu sizin üzerinizde stres yaratacaktır.

Düşünceleriniz stresinizi artırabilir.

Problemlerimiz hakkında düşündüğümüzde daha fazla strese girmemiz doğaldır. Strese girdiğimiz zaman da stres sistemimiz devreye girmeye başlar. Hayatımızdaki olumsuzlukları, özellikle de işe yaramaz olduğumuz ya da olayların bizim kontrolümüz dışında olduğu gibi olumsuz düşünceleri durdurabilirsek, stres sistemimiz de devreye girmeyecektir.

Genelde depresyondaki insanlar düşüncelerinin kendilerini kötü hissetmelerinde etkili olduğunu pek inandırıcı bulmazlar. Ancak durum böyledir. Elbette olumsuz düşünceler depresyonun tek nedeni değildir. Ancak kendinizi değersiz ve sevilmeye layık olmayan bir insan olarak düşünüp dolaştığınızı farz edin. Stres ve duygu sisteminize neler olabilir? Beyniniz bu olumsuz düşünceleri stres olarak algılayacaktır ve bu olumsuz duygular stres hormonlarının salgılanması için sinyal gönderecektir. Stres hormonları salındıkça daha fazla olumsuz düşünmeye, olumsuz düşündükçe daha fazla hormon salgılamaya başlayacaksınız ve olay bir kısır döngüye girecektir. Fakat tekrar hatırlatmak isterim ki eğer sinirsel ileticiler çok azalmışsa veya stres sistemi çok duyarlı hale gelmişse, mutlaka tıbbi tedavi görmek gerekir.

Stres çemberi

Stresle başa çıkmaya çalışan insanlara ilk önerimiz stres çemberini kırmalarıdır. Her zaman başımıza her çeşit olay gelebilir. Planlarımız umduğumuz gibi gitmeyebilir, ilişkilerle ilgili sorunlarımız olabilir, araba kazası geçirebilir, ekonomik zorluklarla karşılaşabiliriz. Çok çalışıyor olabilir, çocuklarla sorun yaşıyor olabilir ya da sürekli ''hızlı, daha hızlı'' diyen rekabetçi ve yarışmacı bir toplulukta yaşıyor olabiliriz. Tüm bunlar stres etkenleridir ve stres hormonu kortizol seviyesini yükseltir, nörotransmitter seviyesini azaltırlar. Kortizol seviyesi arttıkça daha olumsuz düşünür, daha yorgun olur, daha fazla strese gireriz.

Stres ve akıldışı şeyler üretmek

Hayatımız boyunca akla pek yatkın olmayan bir sürü davranışta bulunuruz. Aşık olmak, bir filmden hoşlanmak gibi duygularımızla karar verdiğimiz şeyler de vardır. Duygularımız otomatik olarak olaylar hakkında ne düşündüğümüzü ve ne yaptığımızı etkilerler. O zaman olumsuz duygulara odaklanmamızın başka bir sebebi daha vardır. Bu biraz da bizim beynimizin çalışma şekliyle ilgilidir. Beynimiz çoğu zaman mantıksız çalışmak üzere yapılandırılmıştır! Örneğin ormanda avını yemekte olan bir hayvan düşünün, bu esnada çalılıklardan bir ses geliyor. Ne yapmalı? Biraz bekleyip ne olduğunu anlamaya mı çalışmalı? Yoksa yemeğini bırakıp ne olduğuna bakmaya mı gitmeli? Ya da ordan uzaklaşmalı mı? Vahşi hayatta genelde oradan uzaklaşılır. Çünkü tehlikeyi ciddiye almayıp bir kere yanlış davranmanın sonu ölümdür. Kaçmakla yiyeceğini kaybeder ancak hala hayattadır. Bu ilke 'savaş ya da sıvış' ilkesidir.

Bu şu demektir : stres altında beyin önce güvenliği sağlamaya programlanmıştır. Beynimiz her koşulda gerçekçi düşünmez. Bunun amacı da bizi tehlikeden korumaktır ancak stres altında bizi korumak amaçlı bazı yanlışlar da yapabilir. Kendimizi anlamsız bir şekilde en kötüyü hesaplarken bulursak aptal hissetmemize gerek yok bu beynimiz strese verdiği cevaptır. Bu durumda önemli olan bunu bilip aklımızın daha gerçekçi çalışan kısmını yardıma çağırmaktır.

Biraz içgörü ile bunu başarabiliriz. Stresle başa çıkabilen insanların her zaman yaptıkları da budur. Bu insanlar da diğerleri ile aynı olumsuz durumlara maruz kalırlar ancak streslerini 'şu an bu durumun benim için kötü göründüğünün farkındayım ancak bunu zamanla düzeltebilirim' , 'üç ay sonra bu durum tarih olacak ve ben bunu unutmuş olacağım', 'bu benim hatam değil', 'falancadan yardım isteyebilirim' diyerek daha çabuk atlatabilirler.

Elbette bunu başarabilmek kolay değildir. Depresyona yatkın insanların genelde bu durumu paylaşacak kimseleri yoktur ya da dertlerini başkalarına anlatmaktan utanç duyarlar. Eğer uyuyamamaktan dolayı çok bitkin iseniz ve günler gözünüze siyah görünmeye başladıysa ilaç tedavisine ihtiyacınız olabilir. Fakat bir durup bakmak lazım, nasıl düşünüyoruz, stresle nasıl başa çıkıyoruz ve olumsuz düşüncelerimiz bize neler yapabilir.

Umarım depresyonun, sadece psikolojik olmadığını, sadece kafadan kaynaklanmadığını ve güçsüz bir karakterin göstergesi olmadığını anlamışsınızdır. Depresyon beynimizin ve vücudumuzun strese nasıl cevap verdiğiyle ilgili bir durumdur. Depresyon genetikle ve gelişimsel duyarlılıkla ilgilidir. Ve tabii ki çökkün ve yorgun olmanın kendisi de stresli ve depresyona sokucu nitelikte olabilir. Eğer depresyonda olmaktan dolayı utanç duyuyorsanız hatırlayın ki strese bu şekilde cevap vermesi için vücudunuzu siz organize etmediniz. Eğer depresyon teriminden hoşlanmıyorsanız kendi kendinize tükenmiş olduğunuzu , içinizde bir yangının olduğunu ya da kortizol fazlalığınızın olduğunu söyleyip yardım arayabilirsiniz. Fakat stres döngünüzü kontrol altına alabileceğinizi asla unutmayın.

Bir duvarın dibinde bekleyen bir adam varmış, eski zamanlarda, şehrin surlarının dibinde bekler ve gelen giden yolcularla konuşurmuş. Bir grup yolcu gelmiş bir gün ve 'söylesene dostum' demişler, ' Bu şehirde yaşayanlar nasıl insanlardır, içeri girip burada konaklamaya değer mi? ' 'Peki ya sizin geldiğiniz yerde insanlar nasıldı?' diye sormuş adam. 'Aman aman' demiş yolcular, 'Herkes o kadar kötü, o kadar hırslı, o kadar düzenbazdı ki kendimizi buralara zor attık'. 'Buradaki insanlar da öyledir' demiş adam, 'varın siz yolunuza devam edin. Bu şehrin size verebileceği hiçbir şey yok..' Günün birinde başka yolcular gelmiş ve aynı soruyu sormuşlar. Adam da aynı şekilde cevaplamış. 'Bizim geldiğimiz şehirde insanlar iyi, cömert ve yardımseverdiler ve biz orada çok mutluyduk' diye cevaplamış yolcular. 'O halde girin ve şehrin tadını çıkarın, zira bu şehrin ahalisi de öyledir' demiş adam. Hayata nasıl baktığımız neyi gördüğümüzü belirler. Düşüncelerimiz bazen hislerimizi tayin eder. Hayatı hakkını vererek yaşayabilmek çok önemlidir. Öğrenci ustasına sormuş : 'Usta nasıl aydınlanırsın?' 'Yiyerek ve uyuyarak' demiş usta. Talebenin kafası karışmış. 'Ama usta herkes uyur ve herkes yemek yer'. Bunun üzerine usta şöyle cevap vermiş : 'Ama yediği zaman herkes yemez ve uyuduğu zaman herkes uyumaz'.
 
 
Prof. Dr. Kemal SAYAR

Çanakkale İçimde


Anaları mermi kucaklayıp cepheye taşıyacak kadar sevgi dolu idi vatana, bebeklerini beşiklerine taşıyabilmesi için Anadolu kadınlarının kendilerinden sonra milli değerlere er yetiştirmek üzere onları.





Birinci Cihan Harbi taraflarından olan Osmanlı Devleti’nin savaştığı cephelerden sadece birisi Çanakkale, o savaşta şehit olmayıp gazi olanlardan ikisi Mustafa Kemal ve Mehmet Akif. İttihat ve Terakki iktidarının kararı olan savaşa katılmakla kazandığımız zafere karşılık kaybettiklerimiz oldu elbette, yüz binlerce insan. Vatanı kazandık ama insanını kaybettik, ancak kazandığımız vatanı da zaten yeniden savaşıp kazanmak gerekti ‘kurtuluş savaşı’ adı ile yapılan savaşımla geriye kalan milletle.  Çanakkale Zaferinin neticesi Sevr anlaşması imzalanmakla soykırıma tabi kılındığımızı anlamış olduk beklide savaş adı altında. İstiklal şairi Mehmet Akif Ersoy gibi soyu er kişiler ile Mustafa Kemal Atatürk gibi Türk’e ata olmaya emek verenler harabeden hazine çıkardılar; ‘kuvayımilliye’.

Milli kuvvetlerle giderildi vücudu saran illetler o demlerde, bayrağa renk verecek kanı vardı milletin delikanlılarının; harcayacak parası vardı sermayesi imanı olan alnı terleyebilecek kadar ak olan babalarının. Anaları mermi kucaklayıp cepheye taşıyacak kadar sevgi dolu idi vatana, bebeklerini beşiklerine taşıyabilmesi için Anadolu kadınlarının kendilerinden sonra milli değerlere er yetiştirmek üzere onları. Anadolu’yu bir petek ve insanını bir arı gördüğü için o günkü canlar, arı kovanındaki arılar gibi çalıştılar daima ve bir saldırı anında arının hasmı sokması halinde kendisinin öleceğini bilmesine karşın feda etmesi gibi kendini kovanın saadet ve bekasına; o arı gibi insanlar ar etti de can taşımaktan kovana ihanet edip, kovanı korudular arı soyunun devamı için ve bal gibi milli –dini- değerlerin üretimine devam edilebilmesi için.

Çanak ve boğaz derdine düşen bir insan türü görmekte isek baktığımızda bu topraklar üzerinde eğer, bu topraklar için can verip bu topraktan yeşerene can veren şehitlerle ilgisi olmadığını biliriz onların; biliriz ki onlar ithal gıdalar ile beslenmekte olan beslemelerdir, elin emeğiyle geçinirler onlar alın emeği yerine. Milli değerlerimize değmeden gezinenleri görüyorsak eğer ortalıkta nazar edince civara, zilli değerlerin sesine kanmış olduklarını anlarız fareli köyün sihirli kavalcısı ardınca seğirten fareler gibi seğirttikleri için Wilson’un torunlarının besteleri ardında. Dolar’ın rengi karşısında gözleri dolanların, bayrağın rengi karşısına istiklal marşı okunurken sadece zamanı doluyorsa, biliriz ki ‘kale’ içten fethedilmiştir o oranda.

Ebabil kuşu gibi kutlu atışı ile Seyit Çavuş gibi erler karanlık ordusunun ‘Yarımdünya’ sını batırıyordu kara sulara dün, yeni bir dünya doğsun için. ‘batsın bu dünya’ diye nağme okuyan bu günkü kukuma kuşu gibi mutlu oturuş ehli beyler, ruhlarını milli –dini değerler yerine müzikle beslemekle aydınlık ordusunun zaferini baltalamaktadırlar bu ahval ile içeriden.  El elin eşeğini türkü söyleyerek arar fakat bizim ecdadımız bu vatan kaybedilirken onu süngü ucuyla aramıştır o yaşanacak coğrafyada ölmek pahasına. O halde biz kimin yitik eşeğini arıyoruz TV ekranlarında alaturka müsabakalarında acaba, küre sel’e gidiyor mazlumun gözyaşlarından ama bizim kahkahalar yükseliyor evlerimizden; her gün yeni bir beste işitiyoruz yitik merkeplerimiz için devlerimizden.

İstiklal Marşımız boğazımıza düğümlenmeden söylenebiliyorsa efrenci bestesi ile hafta başında ve sonunda mektep önlerinde eğer, onun da ruha değmeden çıkıyor olmasıdır avaza. Çanak ve boğaz koşuşturmasında gürültüye gitmiş ise ruh ve mana, kale geçmiştir belki de ele. Kameraya el salla, zira Tanrı’nın kayıt görevlileri kaydediyorlar hayatları daima; dedemize de gösterecekler yaşananları burada, bize de gösterecekler tabi orada günümüzü de dünümüzü de. Tarihin bir Mart’ında bahar ayında, hayatlarının ilkbaharında; bir bahir kenarında buhar olup yücelen canların aşkına, yol vermemek gerekir şaşkına. ‘Yol onun, varlık onun; gerisi hep angarya’, yolcu yoluna.

Ömer ÇELEBİ

Nerden başlıyacagımı bilemiyorum ama maddi sıkıntılar yüzünden çalışmak zorunda kaldım , orda normal bir erkek arkadaşım vardı.Öncelikle normal bir arkadaşlığım vardı ,bu arkadaşlıgımız ilerledi, daha önceden benim hiç duygusal boyutta arkadaşım olmadı .Benim düşüncem eğer bir gün olursa bu evleneceğim kişi olmalıydı bunuda kendisine anlattım , oda kabul etti.İlk başlarda çok güzeldi benim ne kendi tarafından nede başkası tarafından üzülmeme izin vermezdi.Ama gün geçtikce aramızda ufak tefek kavgalar çıkmaya başladı bunlar hergün birazdaha kötü oldu, aslında çok duygusal normalde çok iyi ama sinirlenince ne yaptığını bilmiyor sinirli hali fazla sürmüyor ama o an gözü hiç birşey görmüyor benden sinirli olunca susmamı istiyor onuda ben yapamıyorum son olayımızda köpegimiz yüzünden kavga çıktı o an kendini kaybetti ve ilk defa fiziksel olarak canımı acıttı .Ama şunuda söylemem gerekiyor daha önceki kavgalarda sözlü olarak kırıcı sözler söyledi bir bayanın duymak istemiyecegi çoğu şeyi ama siniri geçtikten sonra söylediklerinin gerçek düşünceleri olmadığını söylüyor.Beni sevdiğini ve benimle evlenmek istediğini söylüyor aslında bende seviyorum ama bu olaylar beni sürekli düşünmeye itiyor.4 yada 5 ay sonra evlen meyi düşünüyorduk bu sinirle bizim sonumuz yok gibi görünüyor.Birde daha 3aya kadar aynı şehirdeydik sürekli görüşüyorduk şimdi tayini çıktı oda sizin meslekten doktor yeni atandı .Evcimen bir yapıya sahip okul zamanında da sürekli evde kalırdı pek sosyal hayatı yoktu ınternette oyun oynardı şimdi direk mesleğe başlayınca hayatı alt üst oldu bır gün durup birgün nöbet tutuyor onuda anlıyorum hatta destek olmaya çalısıyorum her fırsatta yanına gidiyorum ama yanında olduğum zamanda sürekli tartışıyoruz. Bütün sorunumuz bitmiş gibi birde orda pskolajisi bozuk bir hemşire var.Kişilik çatışması yaşıyormuş sürekli erkek arkadaşımı arıyor ama erkek arkadaşım istemediğinini aramamasını söylüyor.Ama ısrarla arıyor bu yüzdendede aramızda sorun cçıktı sürekli düşünüyorum ama kafam çok karışık düşüncelerden kurtulamıyorum , kaç defa ayrılmak istediğimi söyledim ama sadece dilimin ucuyla oluyo aklımdan ve kalbimden çıkaramıyorum .Sürekli beni sevdiğini söylüyor bende düşünüyorom kafam da birsürü şey var sevse böyle beni niye üzsün diyorum .napacağımı bilmiyorum ilerde evlenipte mutlu olamamaktan korkuyorum .Arkadaşımın bir sorunu daha var ona göre değil ama bana göre sorun tartışmamız orda onun için bitiyor hemen unutuyor ama ben bunu yapamıyorum unutamıyorum sürekli aklımda oluyor Sanki hiç güzel birşey olmamış gibi sürekli kötü şeyler düşünüyorum . .Aslında onun yanında olunca ailem bile aklıma gelmiyor kendimi huzurlu hissediyorum ,güvende hissediyorum ama ayrıldıgımızda sorun olmasa bile kötüşeyler aklımda.sürekli içimde buruk bir his oluyor ,.napacağımı bilmiyorum bana yardımcı olabilirseniz ...Şimdiden ilgilendiğiniz için teşekür ederim size

SİZİN HİÇ BABANIZ ÖLDÜ MÜ?


Sizin hiç babanız öldü mü?
Benim bir kere öldü kör oldum
Yıkadılar aldılar götürdüler
Babamdan ummazdım bunu kör oldum
Siz hiç hamama gittiniz mi?
Ben gittim lambanın biri söndü
Gözümün biri söndü kör oldum
Tepede bir gökyüzü vardı yuvarlak
Söylelemesine maviydi kör oldum
Taşlara gelince hamam taşlarına
Taşlar pırıl pırıldı ayna gibiydi
Taşlarda yüzümün yarısını gördüm
Bir şey gibiydi bir şey gibi kötü
Yüzümden ummazdım bunu kör oldum
Siz hiç sabunluyken ağladınız mı?

Hap kuşağı       
     
 
 

Tüylerimi diken diken eden bir şey anlattılar: Seçkin özel okullardan birinde öğretmen sınıfa girip avucuna doldurduğu hapları tek tek öğrencilerine içiriyor, ders ondan sonra başlıyor.
Hayır, "hapçılar" için özel bir sınıf değil bu...
Çocukların çoğu aynı hapı kullanıyor ve almaları gereken saatte öğretmenleri onlara yardımcı oluyor.
Hapın özelliği, yatıştırıcı olması...
     

* * *


Okul çağında çocuğu olan ailelerin artık kanıksadığı bir durum bu...
Evde TV veya bilgisayar ekranı karşısında büyülenmiş gibi oturan çocuk, okula gittiğinde sırada ders dinlemeye zorlanıyor. İçi kıpır kıpır, teninden enerji fışkırıyor. Başlıyor taşkınlığa... Dikkatini toplayamıyor, yerinde duramıyor, sabırsızlanıyor, arkadaşlarıyla itişiyor.
Sonra öğretmen ebeveyni çağırıyor; çocuğun yaramazlığından, şımarıklığından, laf dinlemezliğinden, her şeye itiraz etmesinden yakınıyor.
"Çocuğunuz hiperaktif" diyor.
Aile deva için psikiyatristin kapısını çalıyor.
   

* * *


Genellikle Amerika’da yetişmiş olan psikiyatrist, aileyi dinlerken çocuğa resim çizdiriyor. Çoğunlukla ekranda gördüklerini çiziyor çocuk:
Ya canavar, ya savaş...
"Çocuğunuzda şiddet duygusu gelişkin" diyor doktor ve sakinleştirici ilaç yazıyor. Veriyorsunuz; çocuk uysallaşıyor, yüzüne sahte bir gülücük yerleşiyor. Sabah "hapı yuttuğunda" itişmeden sıraya girip mışıl mışıl dersini dinliyor.
İtiraz filan da kalmıyor.
     

* * *


Dizi yara görmeden büyüyen çocuklar bunlar...
Bizden farklılar.
"Dizine bakayım" deyince biz, dizkapağımızdan kabuğu soyulmuş yaraları gösterirdik birbirimize; bunlar TV’de "Çocuklar Duymasın"ı gösteriyor.
Mahalle, sokak, arsa, oyun bilmiyorlar. Evde ekran başından kalkmadıklarından birikmiş enerjilerini dışarı atamıyorlar. Okula gidip de sosyal yaşam kurallarıyla karşılaşınca tepki gösteriyorlar. Özel ilgi ve sevgi beklentilerini, yaramazlıkla dışarı vuruyorlar.
Ne öğretmenin, ne ailenin özel ilgiye vakti var.
Halbuki hap ne kolay...
Yutturuyorsun, çocuk "uyumlu" oluyor.
     

* * *


Geçenlerde Amerikan Gıda ve ilaç Dairesi FDA, ünlü depresyon giderici Prozac’ı çocukların da kullanabilmesini onayladı.
Prozac’ın çocukçası sayılan Ritalin’in üretimi son 8 yılda 7 kat artmış.
İngiltere’de ilaç kullanan çocuk sayısı ise son 6 yılda 12 katına çıkmış.
Aktüel’deki yazısında bu rakamları veren Mine Akverdi, artık sınıflarda soruya cevap veremeyen çocukların, "Bugün ilacımı almayı unuttum öğretmenim" dediğini yazıyor.
Yeni çağın "Prozac toplumu", şimdi sübyan kadrosunu oluşturuyor.
     

* * *


Çocuklara, birbirimize, kendimize vakit ayıramamaktan bunlar...
Ve bu iletişimsizliğin hapla tedavisi yok.
İlaç, uyuşturuyor çocuklarımızı... sadece onları mı; bizi de...
Sorunlarla baş edemedikçe, paylaşıp üzerine yürüyemedikçe ilacın şefkatine sığınıyoruz. Yüzümüzde sahte bir tebessümle dolanıyoruz.
Radyoda spiker güne "Haydi gülümseyin" itelemesiyle başlıyor. İstek parçasında "Erkekler pozitif kızları sever" çalıyor.
"Pozitif toplum" hap desteğiyle gülüyor; sorunlar olduğu yerde duruyor.
Unutmayın; depresyonun ve yalnızlığın çağında, sabırsızlığın da, uyumsuzluğun da, dertleri yenmenin de, hayata direnmenin de, hep beraber gülebilmenin de yegane reçetesi, iletişimdir.
Hapı yutmadan, konuşun onunla...

 

Bebek, ihtiyacı olan sevgiyi alamazsa ilerleyen zamanda 'zor çocuk' olur


"Bir annenin çocuğundan nefret etmesi, sevmemesi, dışlaması olasıdır. Bu duyguları yaşayan ve ifade eden annelerle çok ender de olsa karşılaştım.
Bir anneyi hatırlıyorum: 'Oğlumu sevmiyorum, sanki, benim çocuğum değil, niye böyle hissediyorum' diye kendini sorguluyordu. 'Çocuğumla ilgili nasıl böyle bir şey hissederim' diye kendi duygularıyla ilgili şaşkınlığını dile getiriyordu ve çok yoğun suçluluk hissine sahipti. Başka bir anne: 'Enerjisizim, üşengecim, mutsuzum, yaşama sevincim yok, bebeğimle ilgilenemiyorum, bebeğim doğduğunda 'Bebeğim oldu coşkusu yoktu' diyerek kendini ifade etti (istenilen -planlanılan bir bebek). 'Annem de benim gibiydi' cümlesiyle annesiyle benzer ruhsal yapıya sahip olduğuna dikkat çekti danışanım. Aile sistemine ait başka bilgiler daha araştırıldığında anneannesinin annesinin lohusalık döneminde öldüğü öğrenildi. Her çocuğun kendini güvende hissedebilmesi ve diğerlerine güvenebilmesi için, anne-babasıyla sevgiyle bir ilişki, bir 'bağ' kurabilmesi gerekir. Her çocuğun, annesinin ve babasının sevgisine ve ilgisine ihtiyacı vardır.
Çeşitli sebeplerle bu duyguları çocuklarına aktaramayan, veremeyen ya da aktarmakta ve vermekte güçlük yaşayan anne-babalar vardır. İhtiyacı olan sevgiyi, güveni, ilgiyi alamayan ve bu bağı kuramayan bir çocuğun; agresif, topluma zarar veren davranışlarda bulunması, düşmanlık duyguları içinde gelişmesi ve "zor çocuk-genç' olması ihtimali vardır."

Elif Şafak


 

"Doğrusu ben her türlü insan ilişkisinde 'Asla olmaz' dememekten yanayım.
Zira o kadar çok hal var ki, o kadar çok hikâye var ki, hepsi de insana ait. Anneçocuk ilişkisinin de kendine göre çelişkileri, katmanları var.
Çocuğunu çok seven ama aynı zamanda ona tepki duyan anneler olduğu gibi, olabileceği gibi, annesini çok seven ama ona tepki duyan nice insan var. Sevginin de sevgisizliğin de dereceleri var ve hepsi de insana ait haller. İnsan çok karmaşık bir mahluk.
Edebiyatın ve sanatın işi, bu karmaşaya ışık tutmak, mana kazandırmak.
Anne olmayan bir yazarın bu kitabı yazması daha zor ama imkânsız değil. İyi bir yazar, taşımadığı kimliği yakalayabilen yazardır.
Yani iyi bir erkek yazar kadını anlatabilir.
İyi bir kadın yazar erkeği anlatabilir.
Edebiyatçı sadece olduğu kişiyi anlatırsa hayal gücünü ve kalemini zorlamıyor demektir. Ben yeni romanımda Mevlana ve Şems-i Tebrizi'yi yazıyorum. Erkek karakterleri anlamak ve anlatmak için yazarın erkek olması şart değil."