Eşcinsel Terapi Forum - Psikolog www.huseyinkacin.com

TÜRK AYDINI GENÇ NESLİN YEMİNİ

Hüseyin KAÇIN

Tarihi bir anıt gibi, som altından yekpare bir sütun gibi aydınlatan, Türk Milleti’nin kaderini ve geleceğini yüklenerek üzerime, yılmadan yürüyeceğim.

Bu öz bilinçle, önüme kurulacak bütün engelleri ve tuzakları kararlılıkla aşacağıma dair yeminimi, bir tohum gibi her seher vakti yüreğime ekiyorum. Ben yılmaz ve sarsılmaz şahsiyetimle istikbalin Türk Aydınıyım. Ben gelecekte değil şimdiden büyük bir kudreti bağrımda taşıyorum. Yarın büyüyecek olan değil bugün büyük olan asil soyluyum. Türklüğüm, kudretimdir, şanımdır ve şerefimdir. Bu uğurda  yüreğime ve rüyalarıma değin saran bir heyecanla çalışmak  ana rahmindeyken tarihin kaderime damgaladığı  kutlu bir ödevdir.

Fikren, ilmen, bedenen güçlü ve yüksek karakterli bir neslin hür bir ferdi olarak sesleniyorum.

Ulu Tanrım!

Endülüs ve Bağdat’a Ağıt yakmayacağım. Ağlamak kaderim değil artık. Şanlı mazinin horasan erenleri gibi istikbalin Türk Aydını olarak Endülüs’ü ve Bağdat’ı diriltecek kudreti diliyorum.

Ulu Tanrım’ Kanadı incinmiş, karnı acıkmış bir serçenin ötüşünü duyar ve anlarsın. Yardımını esirgemezsin. Türk Milleti’nin istikbaline olan inleyişlerime merhamet eder misin?

Yeminim istikbalin her gününü, her saatini, her saniyesini ve hatta varsa eğer saniyenin içindeki zamanları da kuşatacaktır. Şahsiyetim, boş uğraşlarda, zevklerde, seyirlerde değil, beyinsel düşünce dünyamda mazinin bilgisini kuşatarak ve istikbale yenilenerek yol alan kudreti yeşerterek olgunlaşmaktadır.

Roma’nın bütün kentleri, Sibirya’nın buzlu yolları, Afrika’nın çölleri ve Balkan’ların yıkılmış minareleri merhametime hasret beni beklemektedir. Kainat, (alınyazısı ile birlikte) benim yüreğimin genişliğini öz ülke edinmek için Tanrı’ya yalvarmaktadır.

Aşkla doğdum, Aşkla yaşayacağım, Aşkla öleceğim.

Benim aşkım anlatılmadı hala genç delikanlılara ve kızlara. Geleceğin anneleri daha şanslıdır. Kudretli Destanımı anlatacaklar yavrularına, yüreklerindeki ve gözlerindeki kıvançla. Benim aşkım sadece bir  yüreği değil, hücrelerine değin kainatı kuşatacaktır.

Hafıza sarayımda, Hazreti Mevlana, gecen her demin ardından yarın yeni bir şeyler söylemek için gülümseyecek, Farabi, mutluluk adına seslenecek, Fuzuli beyitlerini terennüm edecek, Mehmet Akif, Çanakkale Şehitlerinden seslenen bir Bülbül gibi hitap edecek bana ve yol arkadaşlarıma. Tarihin bütün kudretli şahsiyetleri ölmemişlerdir. Beyinsel düşünce dünyamın ve yüreğimin kutlu konuklarıdır. Gerektiğinde yitirdiği hikmeti Batıdan alacak ve Dante ile birlikte haykıracak:

Ey yurt! Ey yurttaşları birbirine bağlayan duygu!

YARIN YENİ ŞEYLER SÖYLEYECEĞİME DAİR YEMİN EDERİM.

Dr. Murat BEYAZYÜZ
Ankara Numune Eğitim ve Araştırma Hastanesi 1. Psikiyatri Kliniği

Savunma mekanizmalarının esas işlevi, zihnin zorlanma durumlarında, zihinsel yapının bütünlüğünü ve dengesini sürdürmektir. O halde, normal dışı zihinsel işleyişin belirleyicisi savunma mekanizmalarının kullanılması değildir. İstisnasız her insan, zihinsel yapısının bütünlüğünü korumak ve kendisini dengede hissetmek için savunma mekanizmaları kullanır. Bununla birlikte savunma mekanizmalarının nasıl, ne sıklıkta ve hangi durumlarda kullanıldığı normal dışı işleyişi belirlemekte bir kriter olabilir.
Zihinsel aygıt aynı anda birbiri ile bağdaşmayan birçok dürtünün zorlamasıyla karşılaşırsa bu duruma “çatışma” denir. “Çatışma” kavramı aynı zamanda “süperego” istekleri ile “id” istekleri arasındaki uyumsuzluğu ve hatta “id” veya “süperego”nun isteklerinin dış dünya ile uyumsuzluğunu da anlatır. Bu çatışmaların “ego”da yarattığı anksiyete savuma mekanizmalarının yardımıyla giderilir.
Şimdi bu savunma mekanizmalarını kısaca anlatmaya çalışalım.

Bilinçdışı Bastırma (Repression)
Dürtülerin, insanın isteği dışında bilinçdışında tutulması ve bilince çıkmalarına izin verilmemesi anlamına gelen bilinçdışı bastırma (repression) ile, istenmeyen, hoşnutsuzluğa yol açan istek, anı veya duyguların bilinçdışına itilmesi yönündeki çabayı anlatan bilinçli bastırma (supression) birbirinden farklı zihinsel süreçleri ifade eder. Bilinçdışı bastırma ile bilinçdışında tutulan dürtüler hiçbir zaman bilince çıkmamışlarıdır ve çıkamazlar. Bilinçli bastırma ile bilinçdışına itilen yaşantılar ise daha önce bilinçli olarak yaşanmışlardır ve daha sonra bilinçdışına itilmişlerdir. Sonradan bilinçdışına itilen bu yaşantılar, bilinçdışı bastırma mekanizması ile “id”de hapis tutulan dürtülerden farklı olarak gerektiğinde bilince tekrar çıkarılabilirler.
Bilinçdışı bastırma (repression) savunma mekanizmaları arasında en önemli olandır, zira diğer tüm savunma mekanizmaları bu savunma mekanizması ile birlikte çalışırlar. Genellikle bastırmanın yetersiz kaldığı durumlarda, diğer savunma mekanizmaları zihinsel yapının selameti için “bastırma”nın yardımına koşarlar.
Bastırılan dürtülerin veya çatışmaların zaman zaman davranışlarda bir takım etkileri olabilir. Mesela ödipus kompleksinin çözümlenmeden bastırılması sonucu, yetişkinlikte bir takım cinsel sorunlar, karşı cinsle ilgili kararsızlık durumları ortaya çıkabilir.

Yâdsıma (Denial)
Kötü bir durumla karşılaştığımızda söylediğimiz “bu gerçek olamaz” cümlesi yadsımanın izini sürmek için iyi bir örnektir. Yâdsıma, içten ya da dıştan gelen tehlikeli bir durumun yok sayılmasıdır. Tüm ilkel savunma mekanizmalarına değişen oranda yadsıma da eşlik eder. Hoşnutsuzluk yaratan birçok olay, bilinçdışına bastırılırken, aynı zamanda yaşanmamış gibi de hissedilir, yani bastırmaya yâdsıma eşlik eder.

Yansıtma (Projection)
Kişi kendisinden kaynaklanan hoş olmayan yaşantıların sorumluluğunu, kendi dışındaki nesnelere yükleyerek bu yaşantıların yaratacağı anksiyeteden kurtulabilir. Yansıtmanın bir diğer şekli de, hoşnutsuzluk yaratan veya dış dünyaya uygun olmayan “id” veya “süperego” isteklerinin başka kişilere mal edilmesidir. Böyle bir durumda da yansıtma, yadsıma ile birlikte çalışır.

Neden Bulma (Rationalization)
Bu savunma mekanizması yapılan hareketi haklı göstermek için ya da hayal kırıklıklarının etkisini azaltmak için kullanılabilir. Örneğin, bir elektronik cihazı kullanım kurallarına tam olarak riayet etmeksizin kullanan ve bu ihmali ile cihazın bozulmasına sebep olan kişi, cihazın kaliteli olmadığını, dayanıksız olduğunu veya bir imalat hatası olduğunu söyleyerek kendisini suçluluk duygularından kurtarmaya çalışabilir.
Anlaşılabileceği gibi, neden bulma savunma mekanizması da hemen her zaman yâdsıma ile birlikte kullanılır.

Dışlaştırma (Externalization)
Kişi kendisinden kaynaklanan hoş olmayan düşünce, duygu veya isteklerin dış dünya ile ilgili olduğunu ve kendi zihinsel süreçlerinden bağlantısız olduğunu düşünür. Dışlaştırma sürekli şanssızlıktan yakınan insanların sıklıkla kullandığı bir savunma mekanizmasıdır.

İçleştirme (Introjection)
Bu savunma mekanizmasında, kişi başka bir insanın veya başka bir topluluğun özelliklerini zihinsel yapısının içine alır ve kendi kişiliğinin unsuru haline getirir. Amaç her savunma mekanizmasında olduğu gibi zihinsel aygıtı gerilimden korumaktır fakat bu savunma mekanizmasında gerilim daha çok dış kaynaklıdır. Süperegonun oluşumunda bu içleştirme mekanizmasının esas rolü oynadığını söylemiştik.

İçe Alma (Incorporation)
Bu mekanizmada, insan çeşitli sebeplerle ayrılmak zorunda kaldığı kişi veya kişileri, bu kişilerden ayrılmasının yarattığı anksiyete ile baş edebilmek için kendi zihinsel aygıtına dâhil eder, bu kişilerin özelliklerini kendi egosuna eklemler. Yani bir bakıma o kişileri kendi içinde yaşatır. Mesela, babasını kaybeden biri, onun paltosunu giyerek, onun tespihini kullanarak veya onun gibi davranarak onun özelliklerini kendi “ego”suna dâhil eder ve böylece ondan ayrılmanın yarattığı anksiyeteyi savuşturur.

Ödünleme (Compensation)
Bu savunma mekanizması ile insan, zihninde yer alan eksiklik, yetersizlikle ilgili imajlardan, bedenindeki eksikliklerden ya da kusurlardan veya sosyal alanlardaki yetersizliklerinden kaynaklanan rahatsız edici duygularından kurtulmak için bu eksik taraflarını yadsır, ama bu yâdsıma yeterli olmadığı zaman zihinsel, bedensel veya sosyal başka alanlarda kendisini geliştirerek eksik olduğu taraflarını yadsımayı kolaylaştırır.
Ne var ki ödünleme savunma mekanizması da diğer savunma mekanizmaları gibi her zaman olumlu sonuçlar doğurmaz. Örneğin, zihinsel bir takım eksiklik imajları sebebiyle sürekli aşağılanmaktan korkan bir insan, entelektüel alanda kendisini geliştirerek, bilgileri ile etrafındakileri sürekli aşağılamayı seçebilir. Böyle bir durumda da ödünleme mekanizmasının yansıtma ile birlikte çalıştığını görürüz.

Yüceltme (Sublimation)
Bu savunma mekanizmasında, kişi dürtü, eğilim ve isteklerinin dış dünya gerçekliği ile örtüşmediği durumlarda, bu dürtü, eğilim ve isteklerine toplum tarafından hoş görülebilecek kılıflar hazırlayarak zihinsel gerilimden kurtulur.

Yer Değiştirme (Displacement)
Bir duygu ya da dürtü, asıl hedefinden başka bir hedefe doğru yönlendirilmesi veya, bir duygunun ya da dürtünün yerine bir başkasının geçirilmesi şeklinde çalışan bir savunma mekanizmasıdır. Baskıcı bir babanın disiplininde yetişmiş bir kişi babasına karşı olan saldırgan dürtülerini ileride kocasına yönelterek bu dürtülerin yarattığı anksiyeteden kurtulabilir. Diğer durumda ise kişinin babasına yönelmiş yoğun saldırgan dürtülerinin yerine yoğun bir sevgi, saygı ve ilgi geçebilir.

Özdeşleşme, özdeşim kurma (Identification)
Normal gelişim süresi içinde çocukluk ve ergenlikte bu mekanizmanın nasıl ve ne amaçla kullanıldığını ve nelere hizmet ettiğini daha önce anlatmıştık. Aynı mekanizma yetişkinlikte daha çok kişinin kendi değerini arttırma veya kendisini korumak amacı ile kullanılır.
Burada belirtmek gerekir ki, özdeşim yoluyla edinilen kimlik bazı durumlarda yetersiz kalabilir ve kişiyi ciddi bir çatışma içine sokabilir. Bu nedenle özdeşleşmenin derecesi ve çeşitliliği bu savunma mekanizmasının işlevselliği açısından oldukça önemlidir.

Karşıt Tepki Oluşturma (Reaction-Formation)
Bilinçdışındaki dürtü, eğilim ve isteklerin bastırma mekanizması ile engellenmesi her zaman mümkün olmaz, bazen kişi, bilinçdışından gelen bu zorlayıcı isteklerle baş edebilmek için bilinçli olarak bunların tam tersi şeklinde davranışlar sergileyebilir ve bu şekilde suçluluk duyguları önlenir ve toplumun daha rahat kabul edebileceği bir kişilik görünümü oluşturulur.

Duygusal Soyutlanma (Emotional Insulation)
İnsan hayatta her an hayal kırıklıkları veya psikolojik travmalarla karşılaşabilir. Bu durumların yaratacağı gerilimden korunmak için bazı insanlar, normal bir zihinsel süreç olan duygulanma eğilimlerini baskılarlar. Böylece hayal kırıklıkları ve psikolojik travmaların etkilerini en aza indirmeye çalışırlar. “Duygusal soyutlanma” olarak adlandırdığımız bu savunma mekanizmasını kullanan insanlar genellikle duygusal olmayı bir zayıflık sayarlar ve bu sebeple güçlü olmak uğruna kendi duygularına yabancılaşırlar.

Düşünselleştirme (Intellectualization)
Düşünselleştirme dediğimiz savunma mekanizması, neden bulma ve duygusal soyutlanma mekanizmalarının birlikte kullanılmasıyla oluşur. Hayal kırıklığı veya suçluluk duyguları gibi hoşnutsuzluk yaşantıları karşısında kişi, hem durum karşısında duygularının açığa çıkmasını engeller hem de bunu kolaylaştırabilmek için hoşnutsuzluk yaşantılarına kendisi dışında nedenler bulur.

Duygudaşlık (Sympathy)
İnsan dış dünyadan gelebilecek tehlikelere karşı her zaman tedbirli olmak zorundadır. Dış dünya dediğimiz şeyi büyük ölçüde de diğer insanlar oluşturur. Duygudaşlık dediğimiz savunma mekanizmasında insan, diğer insanlara kendini sevdirerek onlardan gelebilecek tehlikeleri engellemeye çalışır. Bu savunma mekanizmasını kullanan bir kişi, diğer insanlar tarafından beğenilmek, sevilmek ve onlardan zarar görmemek için sürekli diğer insanların fikirlerini dinler, onlara hak verir, onları destekler, kendisine yanlış gelen şeylere dahi itiraz etmez ve kendi gerçek görüşlerini asla tam olarak ortaya koymaz.
Sürekli sevilme ihtiyacı hisseden bu insanlar, sevilmek için kendi gerçek kişiliklerinden vazgeçmiş olmanın anksiyetesini de yaşarlar ve içten içe düşmanca duygularını da kendilerini bir şekilde sevdirdikleri insanlara yöneltirler. Duygudaşlık mekanizmasının yanında bu mekanizmanın sonucu olarak ortaya çıkan bu düşmanca duyguların da bastırılması gerekir. Bu kadar çok işi yapmaya çalışan “ego” zayıf düşebilir ve bu insanlar hiç beklenmedik öfke patlamaları sergileyebilirler.

Boyun Eğme (Submission)
Bu savunma mekanizması da duygudaşlık ile aynı amaca hizmet eder. Amaç diğer insanlardan gelebilecek tehlikelerin önünü kesmektir. Duygudaşlık mekanizmasından farklı olarak bu savunma mekanizmasının kullanıldığı durumlarda sevgi arayışı, sevilme ihtiyacı yoktur ve güvende olma, zarar görmeme düşüncesi daha ön plandadır.

Yapma Bozma (Undoing)
Bu savunma mekanizmasının işleyişi, adından da anlaşılabileceği gibi, diğer savunma mekanizmalarının tam bir başarısızlığı durumunda, “ego”nun son bir telafi manevrası olarak özetlenebilir. Şöyle ki; “ego”nun kullandığı savunma mekanizmalarını atlatmayı başaran bilinçdışı istek, dürtü veya arzular gerçek dünyaya ulaşırlar ve “id”deki gerilimin bir şekilde boşalmasını sağlarlar, yani savunma mekanizmaları başarısız olur, sonrasında “ego” bu yenilgiyi telafi etmek için “id”in haz elde etmesinde rol oynayan aracı mekanizma üzerinde değişiklik yapma yoluna gider. Bunun örneklerine farkında olmadan sıkça rastlarız. Mesela, her gün rastlayabileceğimiz, ama mantıksal olarak hiçbir anlam ifade etmeyen “sözünü geri alma” fiili, basit bir “yapma bozma” işidir.

Dönüştürme (Conversion)
Bu savunma mekanizması iki amaçla kullanılabilir; bunlardan ilki diğer savunma mekanizmalarında olduğu gibi, bilinçdışı dürtülerin bilince erişmesini engellemektir, dönüştürme mekanizmasının diğer kullanılma amacı ise dış dünyadan gelen ve zihinsel aygıtı zorlayan yaşantılardan kaçmaktır. Dönüştürme mekanizmasında, iç veya dış kaynaklı zorlayıcı etkenlerin yarattığı gerilim anksiyete şeklinde yaşanmaz, bu gerilim dönüştürülür ve vücutta bir takım hastalık belirtileri şeklinde ortaya çıkar. Bu belirtilerin tıbben, organik sebepleri yoktur ve bu savunma mekanizması normal olmaktan oldukça uzaktır. Sinirsel bayılmalar, sıkıntılı olaylar sonrasında vücudun çeşitli yerlerinde ortaya çıkan uyuşmalar, titremeler, güç kayıpları dönüştürme mekanizmasına örnek olarak verilebilir.

Çilecilik (Asceticism)
Dış dünyanın şartları karşısında, cinsel veya saldırgan dürtülerine her hangi bir doyum aracı bulamayan kişi bu dürtülerini tamamen bastırır ve tüm haz veren faaliyetlerden uzak durma yoluna gider. Bazı tarikat mensuplarında bilinçli bir fiil olarak görülen bu çilecilik, özellikle ergenlerde, baş edilemeyen dürtülere karşı kullanılan bilinçdışı bir savunma mekanizmasıdır.

“Ego psikolojisi” teorisine göre normal dışılığı belirleyen şey bu savunma mekanizmalarının kullanılması değil bunların ne sıklıkla ve ne şekilde kullanıldığıdır.
Ego psikolojisi teorisi, temelde dürtülerden çok öğrenilen davranışları ve dış dünya ile ilişki biçimlerini esas aldığı için, doğa bilimlerine dürtü teorisinden daha yakın bir noktadadır

Prof. Dr. Ahmet İNAM

Mutsuz olmamız, kahır çekmemiz için ne çok sebebimiz var! Olup bitenin, acı verici durumu karşısında mutsuz olmak daha insana yakışan bir şey değil midir? Değildir! Mutlu olmak, insan olma sorumluluğu taşıyan herkesin bir sorumluluğudur.


Son zamanlarda sık sık kendime söylediğim bir söz: "Mutsuzluk ahlâksızlıktır." Ahlâk yaşamının hedefi mutluluktur; mutluluk ahlâkına göre yaşamalıyız anlamında söylemiyorum bu sözü. "Mutluluk", "mutsuzluk" kavramlarından, çağımız insanının çoğunlukla anladığını anlamıyorum. Bu kavramların farklı yorumlarına gerek duyduğumuzu düşünüyorum.

Akıllı mutsuz, salak mutlu mu olur?

Alışılagelmiş bakışla, düşünen, araştıran, soruşturan, eleştiren insanın mutsuz olması gerektiğine inanılır. Dünyadaki gidişe "aklı eren" insan, oradaki akıldışı akışı, haksızlığı, sömürüyü, acıyı, iletişimsizliği, kısacası dünyadaki cehennemi görür ve mutsuz olur. Aydın mutsuzdur; gördüğü karşısında; gördüğünü düzeltmeye çabalamasındaki yetersizliği karşısında. Düşününce mutsuz olur insan; bir anlamda nasıl düştüğünü görmüştür, kendinin ve insanlığın. Düşünüyorum: O halde mutsuzum der. Mutsuzluk dünyayı değiştirmenin bir gerekçesi olur; yalnız gerekçesi değil, itici gücü, enerjisi. Mutsuzlar, dünyaya isyan edip, dünyayı değiştirmeye, dönüştürmeye çabalayacaklardır. Mutsuzluk, uyumamanın, uyanıklığın, isyanın, eleştirinin bir itici gücüdür. Mutsuz, bilinçlidir, bilgilidir, asidir.

Oysa, mutlu, tam bir salaktır. Düşünme gücünden yoksun, bilgisiz olduğu için mutludur. Aydın mutlu olamaz; o denli çok kaygısı; içinden bir türlü çıkamadığı kendisine, düzene, düzenin değiştirilmesine ait sıkıntıları vardır ki, mutlu olması olanaksızdır. Boş kafalı, yaşamayı yüzeyden alan, sorumsuz, bencil insanlar mutluyum diye dolaşırlar. Ne kadar kapsamlı, ne kadar derin düşünürseniz o kadar mutsuz olursunuz.

İşte yukarıda mutluluk ve mutsuzlukla ilgili saptamalara karşı çıkıyorum. "Akıllı mutsuz, salak mutlu" savının yaşama beceriksizliklerinin bir avuntusu olabileceğini düşünüyorum. Mutsuzluk görüntüsünün, saplantısının ya da avuntusunun "gerçekle" yüzleşmekten bir kaçış olduğunu düşünüyorum.

Mutluluk bilinç ve yürek işidir.

Dünyada bir zulüm, haksızlık, sömürü düzeni olduğu bana açık geliyor. Mutsuz olmamız, kahır çekmemiz için ne çok sebebimiz var! Olup bitenin, acı verici durumu karşısında mutsuz olmak daha insana yakışan bir şey değil midir? Değildir! Mutlu olmak, insan olma sorumluluğu taşıyan herkesin bir sorumluluğudur. Burada, "şişe yarıya kadar dolu" demiş mi oluyoruz, "yarıya kadar boş olan şişe"ye? Mutlu olma bir çeşit aldanma sonucu mu elde edilecektir? Avunma, aldanma, görmezlikten gelme, sorunlardan kaçma yoluyla "mutluluk oyunu" oynamaktan söz etmiyorum.

Aldanma sonucu "mutluluk" sözde mutluluktur. Mutluluk bir bilgi işidir: fark etme, ayırt etme, yargılama; düşünebilme işidir! Dürüstlükle başarılır.

İnsanın ardında olduğunu söylediği mutluluğun, sorunlardan, acılardan, kaygılardan azade bir ruh haliyle yaşanması gerekmez. Gerçekle yüz yüze, onun sorunlarıyla içice olduğunuz halde mutlu olabilirsiniz.

Önce şu soru: Neden ardındayız mutluluğun? Gerçekçi olduğumuz, gerçeği anlamaya, yorumlamaya, sorunlarıyla baş etmeye çabalamak için. Araştırmak için. Mutsuzdan araştırmacı olmaz. Mutsuzdan devrimci olmaz. Mutsuzdan başkaldırı, umut, düş bekleyemezsiniz!

Karşı çıkışları duyuyorum: Mutsuz bilenmiştir, ödün vermez, kavgaya, savaşa, mücadeleye, zulüm görmeye hazırdır. Kelle koltuğunda yürür mutsuz. Mutlu, yitirmek istemediği mutluluğu için korkaktır, ödünler verir; dünyadan hoşnuttur, merak etmez, öğrenmez, kendini aşmak istemez.

İşte tam da bu noktada karşı çıkışlara karşı çıkıyorum! Böyle salak, böyle eblek, böyle sorumsuzdan mutlu insan çıkmaz! Mutluluk bir bilinç işidir, yalnız bilinçli olmakla kazanılmaz mutluluk, yürek işidir aynı zamanda. Mutluluk, uyuşukluk, tembellik, atâlet değildir. Hamarat ruhların işidir. Acı çeken, acı çekmiş, duyarlı insanların. Mutluluk bir haz hali değildir. Acı yokluğu hiç değil!

Mutsuzluk yaşama beceriksizliğidir.

Mutluluk iç ve dış özgürlüğe kavuşabilmede bir dönüm noktasıdır. İç dünyamızın, düşünce ve duygu dünyamızın bağımsızlığı, insanlarla kurduğumuz ikili ilişkilerin, toplumsal ilişkilerin özgürleşebilmesinde katkısı olan bir güçtür. Kendimizi ve dünyayı değiştirebilme gücü. Telos'umuza, hedefimize, amaçlarımıza, düşlerimize, ütopyamıza bizi ulaştırabilme gücü. Bu gücü anlayamamak, bu güce bigâne kalmak elbette sorumsuzluktur. Güzel, hakça bir dünya için çalışmamak demektir. Elbette ahlâksızlıktır.

Mutsuzluk kendimizle yüzleşebilme cesareti için gereklidir. Gerçekle, dışımızdaki ve içimizdeki gerçekle, tarihle, kültürle karşılaşabilmek için. Yılgınlığı, tembelliği, kolaycılığı yenebilmek için. Mutlu insan, iç dünyasında gezebilen, içinde kolayca dolaşabilen; kendini tanımaktan ürkmeyen özerk bir insandır. Mutlu, gerçekliğin karşısına çıkardığı sorunlarla karşılaşabilme gücü taşır.

Mutlu, kendini, gerçekliği yaşamaya hazırdır: Elbette öteki insanlarla birlikte. Mutlu, birlikte yaşamaya, paylaşmaya açar kendini. Mutluluk, yaşamaya hazır olmadır: Geçmişi üstlenip, eleştirip, eleyip, yorumlayıp, geleceğe doğru yürüyebilme durumudur. Tek başına mutlu olunmaz; birlikte olunur. Paylaşmayla olunur. Ortalık güllük, gülistanlık olduğu için değil; savaşta, kavgada, kuşkuda, zulüm görmede de mutlu olunur.

Mutlu, duygularını, aklını, bedenini bir bütün halinde yaşar. Duygu ve aklıyla iletişime geçer; onları tanır. Bedeninden gelen enerjiye haberlere, uyarılara açıktır.

Mutlu, dinlemeye, anlamaya, söyleşmeye hazırdır: Kendiyle ve öteki insanlarla. Taktik uygulayan; insanları sınıflandırıp, damgalayan, denetleyip, elinin altından bırakmayan, mutlu olamaz. Mutluluk umut; mutluluk, içimdeki "daha var" diyen sestir.

Mutlu, kendini "aşmak", öğrenmek, üretmek ister. Mutluluk, olanaklarını gerçekleştirmeye çalışmada yatar. Mutsuz, olanaklarını keşfetse de, gerçekleştiremeyendir. Mutsuzluk, insanın yaşama beceriksizliğidir. Kendini gerçekleştiremeyen, düş kuramayan, görüşlerini açık açık dile getiremeyenden mutlu olmaz.

Mutlu insan dünyayı değiştirecek insandır.

Mutluluk, edilgenlik demek değildir. Tembellik hiç değil. Mutluluğun, dünyanın sonu olduğunu söyleyen masallarla kültürümüze geçtiğini görüyoruz. Mutluluk, öykülerin, romanların, filmlerin sonunda yer alabiliyor. Sonlara tıkılmış bir yaşam biçimi değildir oysa; somut yaşam alanında ortaya çıkıyor. Mutlu insan dünyayı değiştirecek insandır:Yaşamaya, kavgaya, düşünmeye, üretmeye hazır bir insandır.

Mutluluk bir haz hali değildir. Bir karakterdir. Mutlu insan bu ahlâki karakteriyle, başına gelmiş ve gelecek olanları yaşar. Mutlu insan, zulüm çekmiş, işkence görmüş biri de olabilir. Mutlu insan yerinde duramaz, etkindir; sorumludur: Mutlu insanlardan söz ediyorum. Dünyaya bir bakış biçimi, bir yaşam biçimi oluveren mutluluk, ağır bir sorumluluk taşır. Çünkü, mutluluk "hazır olma" durumudur; mutlu insan, gerçekleştireceği tasarılarının altında ezilmez.

Gelip geçici bir hâl değil de bir karakter oluveren mutluluk, bize yaşam boyu destek oluverecek bir güçtür.

Yanılır mıyız mutluluk konusunda? Zaman zaman. Neyin mutluluk, neyin mutsuzluk olduğunu anlamak, hangilerinin mutluluk karakterine (ahlâk karakteridir!) uygun olduğunu önceden söyleyebilmenin zorlukları var. Bize mutluluk gibi görünen, öteki insanların mutsuzluğu olabilir. Oysa, dünyadaki sorunları ele almanın, tavır koymanın, gerçekliğe yönelmenin, kimi eylemlerin çekirdeğini taşıyan bizim karakterimizdir. Karakterimiz mutluluk karakteri ise gelip geçici mutsuzluklarımızı görmezden geliriz, onları simyacı gibi mutluluğa dönüştürmeye çalışırız.

Siz kendinizi "mutlu", "karakterli" biri olarak görüyorsanız; kendinizle barışık, geleceğe ilişkin tasarımlar taşıyan bu karakterinizle dünyanın zorluklarıyla baş etmeyi biliyorsunuz demektir.

Bu yazıyı elbette kendini sorgulayan bir mutsuz, bir ahlâksız yazdı.

MATEMATİKLE YAŞAMAK

Matematik Sempozyumu
7 Haziran 2002

İnsan kaç dünyada yaşar? Şimdi hepimiz tek bir dünyada, yeryüzünde yaşadığımızı düşünüyoruz ve bu dünya hepimizce paylaşılan bir dünya. Ama aslında, o, yaşadığımız ortak dünyanın yanında, yaşayabildiğimiz değişik dünyalar da var. Bu nasıl oluyor? Yaşadığımız bu ortak, herkesle birlikte olduğumuz dünyamızı, kendime göre yorumlamaya, anlamaya değerlendirmeye, düşünmeye, tasarlamaya başladığım zaman diğer insanlardan ayrı bir dünya meydana geliyor.

İşte matematikçi, gerçek anlamda matematikçi olmak, benim görebildiğim kadarıyla, matematikle uğraşmak, herkes için olan ortak bir dünyada yaşamaktır ama, bu dünyaya matematikle bakabilmek, bu dünyada matematikle yaşayabilmekle gerçekleşebilir. Çünkü, bu herkes için ortak olan dünyamızın içinde, birlikte yaşadığımız, paylaştığımız, üzerinde tartıştığımız, kavga ettiğimiz, sevdiğimiz, kimi zaman nefret ettiğimiz, aşık olduğumuz, acı çektiğimiz bu dünyanın içinde, değişik dünyalar var. Galiba ben bu ortak dünyanın dışında bir yerde bulunabiliyorum ki, bu hepimizce ortak dünyaya "dışarıdan" bakabilip,onu yorumlamaya çalışabiliyorum. Kendinizi düşünün, bir problem çözerken, eğer çok yoğunsanız çevrenizdeki herşey birdenbire kaybolur, zaman durur, etrafınızda bulunanlar, mekan, alışa geldiğiniz "saat zamanı" ortadan kaybolur, tamamen farklı bir dünyaya girersiniz. İşte ben sizinle bu "Matematikle Yaşamak" konulu söyleşimde matematiğin bu dünyası hakkında konuşmak istiyorum.

Ben bir matematikçi değilim arkadaşlar, ama matematiği seven anlamaya çalışan biriyim. Daha doğrusu matematiği,birçok felsefecinin yapmaya çalıştığı gibi matematiksel düşünme ve onun işleyişi anlamında yorumlama yolunda değilim; matematiği dünyası ve o dünyada yaşayan insanlarla birlikte kavramak istiyorum. Buna çalışıyorum. Matematikçiler benim hep ilgimi çekmiştir. Şairler, ressamlar nasıl ilgimi çekmişse, matematikçiler de çok ilgimi çekmiştir. Nedenini açıklamaya çalışayım. Ne var matematikçilikte, matematikçi olmak neye benzer, matematikçi gibi yaşamak diye bir yaşama biçimi var mıdır? Ben olduğunu düşünürüm. Bir insanın matematikçi olmasının (tabi istisnalar olabilir haklı olarak itirazda edebilirsiniz. Bu konuşmam bitiği zaman) belli bir dünyada, belli bir tarzda yaşamasıyla çok yakından ilgili olduğunu düşünüyorum. Dünyalardan söz etmiştim ya, bu konuşmamın başında, bu dünyalardan dördünü açıklamaya çalışayım size. Matemetiğin nerede olduğunu, bu dünyalar arası ilişkilerden anlatmaya çabalayayım.

Birinci dünya, hepimizin ortak olduğu dünya. Şimdi şu oturduğunuz koltuklar, işte benim sesim, benim görüntüm, buna birinci dünya diyoruz. Fiziksel bir dünyadır ve ortak bir dünyadır. Bu dünyayı yitirdiğiniz zaman mahvolursunuz; zaten bir çok akıl hastalıklarında bu dünya yitiyor, başkalarıyla ortak yaşama dünyasını kaybediyorsunuz ve ozaman tüm çevrenizle ve öteki insanlarla ilişkiniz kopuyor. Onun için ruh sağlığı, düşünce sağlığı açısından, birinci dünyayı, her nekadar çok dalgın, kendinden geçmiş bir insan olsanız da yitirmemeniz gerekiyor. Eskiden yitiren insanlar olurmuş. Büyük alimler. Mesela, bir profösör odasından çıkıyor, evini bulamıyor birtürlü. Kafası o kadar dalgın, o kadar kendini gömmüş ki uğraştığı düşünsel sorunlara. Şimdi akademik hayatta böyle insanlar göremiyorum. Tersine, öyle uyanık, iş bitirici, anasının gözü insanlar sarmış akademik yaşamı. "Acaba ben buradan kaç makale çıkartabilirim?" En iyi doktora tezi olabilecek konuyu nasıl bulabilirim?" "Hangi hocanın yanına gitsem de bir makale çıkarsam, bir yerden birşeyler kapsam" diyen insanlar dolaşıyor üniversitelerde. Büyük bir değişme var akademik hayatta, birinci düyaya karşı. Yanlızca matematikçilerde değil, bütün akademisyenlerde, birinci dünyanın çok yoğun çalıştığını görüyoruz. Oysa birinci dünyada değil matematik. Bu dünyada matematik yok. Bu dünyada sayı yok. (Bu dünyada kavramlar yok! Hiçbir kavram yok!). Bu dünyada 3 tane kiraz var, 3 tane hıyar var, 3 tane araba var ama 3 yok. 3'ün olmayışı diğer sayıların da olmadığını gösteriyor. 3 yoksa diğer sayılar nasıl olacak, kök 2 nasıl olacak veya kökiçinde eksi 1 nasıl olacak, sayılar yok bu dünyada, demek ki matematik bu dünyada değil. Yani, bu dünyada matematiğin hiç bir nesnesine dokunamıyor, matematiğin hiç bir nesnesini öpemiyorum. "Üçgenim gel canım benim!" diyemiyorum. Böyle bir üçgen nerede? Yok ki.! Çizebilirim kağıdın üzerine ama, o çizdiğim üçgen değildir. O üçgenin resmidir. Üçgenle üçgenin resmini karıştırmamak gerekir. Çünkü bir doğru parçasını, geometri kitaplarının yazdığına göre çizmeye kalksam, aslında o çizdiğim muhakkak kalınlığı olan bir şey olmak zorunda olduğu için, tanım gereği doğru parçası olamaz. Çünkü ben doğru parçasına büyüteçle veya mikroskopla baktığım zaman resimdeki kağıt üzerinde bir sürü tırtıl göreceğim. Girintiler çıkıntılar gözleyeceğim.Kağıt üzerinde çizdiğim şekil, matematikçinin kafasındaki doğru parçasına benzemiyor. Demek ki doğru parçası yok. Demek ki matematiğin hiçbir nesnesi birinci dünyada yok. Demek ki matematikçiler, olmayan seylerin peşinde kaptırmışlar habire onlarla uğraşıyorlar. Bunların hiç bir nesnesi yok. Bayağı bir düşündürücü birşey. Demek ki bu dünyanın dışında başka bir dünya olmalı ki( ahiret anlamında söylemiyorum ama!), öyle bir başka dünya olmalı ki, orada bu matematiksel nesneler olmalı; bu dünyanın ortak birinci dünyayla bir ilişki biçimi, haberleşme tarzı bulunması gerekir. İşte bu matematikçilerin yaşadığı dünyaya gidiş yollarından birisi,bu haberleşmeyi başarmakla olanaklı. Bunları anlatıyorum, çünkü matematik eğitimi açısından çok önemli olduğunu düşünüyorum. Ben gerçi matematikçi değilim ama, hayatımın bir döneminde, genç yaşımda matematik dersleri verdim, uzun yıllar 10 yıl kadar, orta öğretim düzeyinde, üniversiteye hazırlık derslerinde deneyimler edindim. Elimde çanta ile zengin çocukların evlerine gider İstanbul 'da Şişli'de, o zamanlar sosyetenin oturduğu Levent'de, şımarık, kendini bilmez öğrencilere örneğin Pisagor teoreminin ispatını öğretmeye çalışırdım, olasılık hesabından söz ederdim. Ama bütün bu deneyimler,hele o yıllar doktora tezim için gerçekleştirdiğim mantıksal düşünmenin fenomenolojisi ilgili çalışmalarımla birleşince bana matematiğin nasıl bir insan etkinliği olduğu konusunda görüş kazandırdı, kafamda matematiğin yapısıyla ilgili sorularla dolaştım yıllarca; matemetik eğitimindeki sıkıntılar üstüne düşünmeye çalıştım. Ben içinizdeki değerli hocalara birşey söyleyecek durumda değilim. 'Tereciye tere satmak' bizim kültürümüzde çok ayıp birşeydir. Kendi birikimimlerimi aktarmak istiyorum bu dünya teorisi yardımıyla.

Birinci dünya ortak bir dünyadır ama, ikinci dünya, psikolojik bir dünya diyebileceğimiz bir dünyadır. Bu dünya, ortak olma özelliğini kimi zaman taşır kimi zaman taşımaz. Eğer yanımdaki bir arkadaşımla aynı duyguyu paylaşıyorsam, ikinci dünyamızda ortaklık olduğu söylenebilir. Gerçi, nereden bileceğiz aynı duyguyu taşıdığımızı soruları filan var ama oralara girmek istemiyorum. Birbirimizin gözlerinin içine bakıyoruz; bahar gelmiş,sevgilimle elele tutuşmuşuz, herhalde aynı ikinci dünyayı paylaşıyoruz. Kalpleri aynı dünyada, birinci dünyaları da ortak, ikinci dünyaları da. Nekadar güzel! Şimdi, matematik dünyasına girebilmek için, bu psikolojik dünyanın içinde uygun bir tavırla yaşayabilmek gerekiyor. Yani ikinci dünyası müsait olmayan insanların matematik özürlü insanlar olduğunu çok rahat görebilirsiniz. Yani bazı insanlar var ki (ben öğrencilerimde de görmüşümdür!) mümkün değil, kafasının matematiğe basması. Yani, matematik geçirmez bir kafayla dolaşıyor, hiçbir şekilde geçmesi mümkün değil kafasına matematiğin; sınıflarını geçebilir, hatta korkarım matematik öğretmeni bile olabilir, ezberleyerek, hiç anlamadan. İkinci dünyanın olması demek şu demek,yaşamdan örneklerle açıklaya çalışırsam: Matematik nesneler bu dünyada olmadığı için sizin maç seyreder gibi matematiksel ilişkileri seyretme olanağınız yok. Onun için maça giden bir insanın ikincidünyası, Fenerbahçeli veya Galatasaraylı olması gibi sevinçlerle coşkularla arzularla umutlarla dolu olabilir ama, bu psikolojik eğilim ve tutumla siz,matematikçinin varması gereken dünyaya varamazsınız. Başka bir ikinci dünya yaşayışı gerekiyor, yani başka bir ruh hali, başka bir tutum gerekiyor. İşte bu, malesef bizim eğitim sistemimizde pek sözü edilmeyen çok fazla tartışılmayan bir şeydir. Matematik eğitimi açısından çok önemli bir soru da şu: Genç bir insanın. bir matematik gönüllüsünün, bir matematik aşığının, ikinci dünyasıyla nasıl bir ilişkiye geçmeliyim ki, o matematiksel problemlerin dünyasına (ki ben ona dördüncü dünya diyeceğim), dördüncü dünyaya geçebilsin? Nasıl bir yoğunlaşma, nasıl bir heyecan, nasıl bir ilgi olmalı ki, matematiği seven,matematiğe kendini vermek isteyen genç insanlar, matematiğin nesneleri ile karşı karşıya gelebilsinler onlarla ilişkiye geçebilsinler?. Gödel diye bir Matematikçi ve çok ünlü bir mantıkçı var. Aynı zamanda felsefeci olan birisidir. Gödel, tıpkı bizim birinci dünyada örneğin bu su şişesini gördüğümüz gibi matematik nesneleri gördüğünü söylerdi. Nasıl sizin önünüzde masa, perde varsa onun da önünde sayılar veya geometrik nesneler, neyse uğraştığı problemler, sanki çok somut cisimler gibi duruyormuş. Ben geometri alanında çalışan biriysem, eğer ikinci dünyam uygunsa, bir yoğunlaşma ve kendimi toparlama ile matematiksel soyut düşünmeye doğru kendimi ruhsal olarak hazırlama gerekliliğini yerine getirebilmişsem, matematiksel nesneler dünyasına çok kolay çıkabiliyorum. Yoksa, sıçrayıp sıçrayıp yere düşen birine benzersiniz.Hani yüksek bir duvar vardır da boyunuz yetmez sıçrar biraz yükselir azıcık birşey görür tekrar yer çekiminden dolayı düşersiniz. Belkide çoğumuz öyleyiz; ikinci dünya uygun olamadığı için matematik problemlerinin ve konularının azıcığını görüyoruz! Hah, tam göreceğiz, anlayacağız derken, aşağıya düşüyoruz. Bir daha çıkmak için, ne yapmak gerekir? Herhalde bu ikinci dünya dediğim psikolojik dünyanın, nörolojik ve fizyolojik temelleri de var. Bazı insanların beyin yapıları, sinir sistemleri, vücut yapıları, beyin beden bütünlüğü, aldığı eğitim ve çevresiyle olan ilişkisi, kişiliği, duygusal yapısı matematik dünyaya girmeye çok uygun olabiliyor. Bunlar çok uzun süre soyut alemde matematiksel dünyada dördüncü dünyada yaşayabiliyorlar. Çünkü 3 sayısı oradadır diye düşünüyorum. Bu Platoncu bir düşüncedir, eleştirebilirsiniz aslında bu dünyalar teorisini. Ama matematik öğretimi konusunda bir fikir verdiği ve iyi bir model olduğunu düşündüğüm için, bu teoriyi savunuyorum. Eğer ikinci dünyanız uygunsa, yani kendinizi çok iyi hazırlamışsanız psikolojik olarak, ilişkileriniz açısından, yoğunlaşma gücü açısından, bedeniniz açısından,matematiğin dünyasına ulaşıp,orada gücünüz oranında yaşayabilirsiniz. Kimi zaman, yoğunlaşabilmek için ilaç almak gerekebilir.Çünkü aklınız dağılıverir. Tam probleme oturuyorsunuz, dışardan bir müzik çalıyor veya maç var, bu problemi biraz sonra çözeyim bir maç seyredeyim diyorsun ama, maçı seyrettikten sonra dördüncü dünyaya çıkma gücünüz kayboluyor. Gitmiş,ikinci.dünyadaki o hazırlık ortadan kalkmış! Bu neye benziyor, sanki savaş hazırlığı gibi birşey. Cephane, silah, hertürlü lojistik destek olacak ki cepheye, yani o matematiksel nesnelerin olduğu alana çıkış yapabilelim. İşte dördüncü dünya dediğim bu alan, üçgenin, sayıların matematiksel ilişkilerin, kümelerin, fonksiyonların, limitlerin, türevlerin, integrallerin, olduğu bir dünyadır. Gönül istiyor ki, orada matematikçiler o dünyaya rahat rahat girsinler, o dünyada, bir kaşif gibi, bir gezgin gibi dolaşabilsinler ve matematiksel nesneleri görsünler, tanısınlar, anlasınlar, ilişkileri kavrasınlar, daha önce fakedilmemiş ilişkileri görsünler, başarılamamaş ispatları yapabilsinler. Yeni ilişkiler, yeni matematiksel gezi ve keşif alanları görebilsinler. Dördüncü dünyada da (bu dünya düşüncesini kabul ediyorsanız) belki keşfedilmemiş birsürü şey duruyor bizim keşfimizi bekleyen. Demek ki matematikçi, bir anlamada bir kaşiftir, tıpkı Amerika Kıtasını pusula, harita falan olmadan okyanusu aşarak bulmaya çalışan, türlü zorlukların üstesinden gelmeye uğraşan kaşıfler gibi. Çok büyük tehlikeler karşımızda duruyor. Çok büyük yanlışlar yapabiliriz, anladığımızı sanabiliriz ama ikinci dünyanın oyununa gelebiliriz. İspat ettiğimizi sanırız. 3 gün sonra anlarız ki ispat değilmiş bu, büyük bir "wishful Thinking" imiş. Öyle olsun istemişiz,öyle yapmışız. Bu durumu ben derslerimde görüyorum. Matematik dersi vermiyorum ama mantık dersi veriyorum. Öğrencilere ispat soruyorsunuz (onların psikolojilerini incelemek lazım). İspat edilecek teorem için ona ispatını adım adım gerçekleştireceği aksiyomatik bir sistem sunuyorsunuz.. Bu ispatı yaparken öğrenci bir adımda takılıyor. Şimdi nasıl çıkacak işin içinden de, bir sonraki adıma gelecek? İkinci dünyasının burada o kadar hazır olması lazım ki, ikinci. dünya onu fırlatsın dörde, dörtte bulacak hangi adımın atılması gerektiğini. Ama ikinci dünya uygun değil,örneğin kafası dağınık. O gün ya çişi gelmiş, ya da başka birşey; birtürlü çözemiyor, tırnaklarını yiyor çocuk, çok acı çekiyor, bir satır yazamıyor. Ozaman garip birşey oluyor. Belki öğretmen arkadaşlar kendileri de gözlemiştir. Orada çocuk inanılmaz bir satır uyduruyor. Çölde serap görmüş gibi, bir satır uyduruyor ve ondan sonra hemen başka bir satıra geçiyor ve ispatı tamamlıyor. O tamamen uydurulmuş bir satırdır ve o kadar güzel uyduruyor ki, o satırı koyduğu zaman ispat bitiyor. İnsan kafası inanılmaz yanılgılarla dolu olabiliyor, ikinci dünyasını yaşarken; matematik eğitimcileri olarak bu dünyayı iyi tanımak gerek. .

İkinci dünyalarımız, bizim hepimizin kendi bireysel dünyalarıdır. Kendi kafamızın içindeki, kendi kalbimizin içindeki, kendi heyecnlarımız, kendi dikkat gücümüz, kendi kıskançlıklarımız beklentilerimiz falandır. Ama üçüncü dünyamız ortak heyecanlar alanı olan dünyadır. Buna ben Türkçeden bir söz bulmak istiyorum. Buna matematiksel heyecan alanı veya matematiksel aşk alanı veya matematiksel aşk dünyası diyebilirsiniz. Sanıyorum birçok arkadaşımızda bu üçüncü dünya yoktur. Yani ikiden dörde sıçrıyorlar. Bu ne demek? yaptıklarından aşk duymuyorlar. "Burada bir ispat var, bunu yapacağız; bir problem var bunu çözeceğiz. Sınıfını geçmek için bunu yapacaksın. Biran önce bu ispatı yapalım da yemeğe gidelim veya maç seyredelim" sözleriyle örnekleyebileceğimiz, memur kafalı matematikçi tipini sorgulamak gerekir. Dördüncü dünyaya ikiden sıçrayabilen, kurnaz, iş bilir, heyacansız insanların üçüncü dünyasızlığının matematik eğitimini olumsuz yönden etkilediğini düşünüyorum.Bir matematikçi düşünün ki aşk dünyası yok arkadaşlar! Olması gerekir mi gerekmez mi? Onu da sizlerle tartışmak isterim. Bunu yalnız matematikçiler için söylemiyorum. Her akademik alanda, her entellektüel çabada, sanatta da böyledir. Memur şair vardır. Bir de aşk dolu şair vardır. Memur fizikçi vardır. Memur fizikçi zeki adamdır işte, ikinci dünyası çok uygundur. Ordan dörde geçip birşeyler yazar. Oradan onu profesör yaparlar. Bilmem hangi kurumun başkanı olur. Ama, fizik apayrı birşeydir. Fiziği içinde duyabilmenin, ve onun heyecanıyla dördüncü. dünyaya gidebilmenin coşkusuyla yaşama alanı işte üçüncü alan. Bence eğitimde hem iki hem üç çok önemlidir. O yüzden matematik eğitiminde öğretmenlerin böyle dünyaların varlığını öğrenciler aktarması gerekir.

Kavanoz dibi gibi gözlüklerini takmış, heyecansız, anlamsız bakan gözleriyle bana matematiği zehir eden hocalarım oldu. Kaşları çatık, garip şeyler yazıyor tahtaya. Ondan sonra korkarak bir soru sorduğum zaman azarlıyor. "Aptal bunu görmüyor musun? Bunu anlamayandan matematikçi mi olur? " "Allah Allah" diyordum kendi kendime, "ne ilahi birşey bu matematik, herhalde bizim buna aklımızın ermesi mümkün değil". İkinci dünyam böylelikle depremlerle dolu oluyor, yaralar alıyor. Ben belki, o yanlış ve hasta hocam olmasaydı dördüncü dünyaya çıkabilecektim. İkinci dünyamı biraz okşasaydı. Bana sevdirseydi matematiği, üçüncü dünyayla tanıştırabilseydi; örneğin "sen vasat zekalı birine benziyorsun ama fena da bir adam değilsin. Şunu şunu çözebiliyorsun" deseydi; belki argo deyimle beni gaza getirseydi, belki çok büyük bir matematikçi olamazdım ama, matematik aşığı olup dolanıp dururdum. Heyecan duyardım, belki bazı insanlara: "Matematik var ya acaıp bir dünya; şiiri filan bırakın da matematikle uğraşın. Neden müzik dinliyorsunuz? Bakın size korkunç heyacanlı matematik problemleri getireceğim, bir başlayın şiir kitabı okumuş gibi, müzik dinlemiş gibi, ciltlerle roman okumuş gibi olursunuz;matematiği bir sanat yapıtını yaşar gibi yaşayabilirsiniz. Çünkü, bu dünya uzak bir dünya değildir. Bu dünya korkunç bir dünya değildir" diyerek üçüncü dünyayla tanıştırmak isterdim onları. Bu konuda bir çok arkadaş bir çok kitap yazıyor. Gerçekten matematikle yaşamayı sevdirmek gerekiyor. Çünkü bu dördüncü dünyaya çıkabilme, soyut kavramlar dünyasına çıkabilmek demektir. Dördüncü dünya, yalnızca matematik alanını kapsamıyor. Bunda her türlü soyut düşünce, hertürlü kuramsal düşünce vardır. İşte bu dünyaya çıkabilecek insanlarımızın olması, bizim kültürümüzün zenginleşmesi ve genişlemesi demektir. Biz de bu dünyaya çok değerli ve yaratıcı bilim adamları armağan edebiliriz. Bizde bu donanıma sahip insanlar olduğuna inanıyorum. İkinci dünyası uygun çok genç insanımız var. Ama biz üçüncü dünyayı onlara duyaramadığımız için, o heyecanı, o aşkı, o coşkuyu veremeyip, o teşviki, o yardımı yapamadığımız, hep bir memur gibi çalıştığımız için, hep soruna dar kafalı baktığımız için, kendi ruh alemimizi çok iyi tanımadığımız, tanıyamadığımız için, gençlere bilgilerimizi aktarırken bu hastalıklı yanımızı da aktarmış oluyoruz. Kendi komplekslerimizi, aşağılık duygularımızı, yalnızlığımızı, çaresizliğimizi, matematik öğretirken çocuğun yüzüne vurmuş oluyoruz. Bunu çoğunlukla farkına varmadan yapıyoruz. Bir eğitimcinin buna çok dikkat etmesi gerekiyor. Çünkü çok az insanın başarabileceği ve çok az insanın girebileceği bir dünya gibi gösterirsek. dördüncü dünyayı, bu dünyaya giremiyenleri de sürekli olarak aşağılarsak, küçümsersek ve bu eğitimcilik olmaz. Herhalde matematiğe yapılmış çok büyük kötülük olur diye düşünüyorum.

Üçüncü dünyanın heyacanını yansıtacak matematik tarihinden,matematikçilerin hayatından örnekler sunabilir, matematik eğiticisi. Bunları ders kitapları yazmıyor, ders kitapları sadece ispatın sonucunu yazıyor ama bu ispata giden insan neler çekmiş, hangi duygulardan, ne gibi fırtınalardan, ne gibi çabalardan, yorgunluklardan, çilelerden geçtikten sonra bu ispatı yapabilmiş bunu anlatabilirsiniz. Bunu anlayabilir karşıdaki ve matematiği sevebilir. Matematik bir insan etkinliği, herhangi biri, vasat zekalıda olsa matematiği anlar, onu sevebilir, yaşamına belli bir ölçüde matematiği katabilir. Matematiğin dördüncü dünyasına saygı duyabilir. Matematikle hayatını ve yaşadığı evreni anlamaya çalışabilir.. Kainatı ve hayatı anlamak, matematiği anlamaktan geçiyor belki. İnsanlar arasındaki iletişim sorunlarını çözebilecek uygun bir dili, belki matematik dili ile insanlar bulacak. Henüz böyle bir dil, şu andaki matematik bilgimizle olanaklı gözükmüyor, belki bir gün gelecek matematik o kadar gelişecek ki, eğitilmesi ve öğrenilmesi o kadar kolay olacak ki, insanlar birbirleriyle matematik dili ile konuşacaklar, bütün dünyanın ortak dili belki de matematik olacak.

HAREKETIN YÖNÜNE TAYİN ÇIKTI

Sevgiliyi anımsatan her sözcüğün ardına saklanışım bile çocukluğumda babadan kaçışlarıma benzer. Delinin sevgisi olur mu hiç , var işte içimde bir deli benden kaçmaya çalışır. Otoriter anne-babamdan kaçmaya çalışırken ben ona taciz etmekten zevk alıyorum. Utancımdan sıyrılmak istiyorum kendimi kalın halatların boynuma dolandırılmasından kurtarmak bu halatları onlardan kurtulmak adına ilah i bir ip zannından kurtulmak istiyorum. Barış istiyorum, sevgi imzalı bir barış. En azından sevgi yok olduğunda yerinde bir hasret bir özlem dolu çırpınışlarım olurum belki.
Hangi kadının kollarından kaçtığımı anlamlandırmaktan sıkıldım, aşklarıma dair yazdıklarımın hepsi senaryolarımdan ibaret oldu. Ben sevgili annemin kollarında sıkıldım artık koşuyorum kurtuluyorum derken bir duygu, dürtü, bir duygusal bağ(emotional bond) hızla koşan köpeğin tasmasını unutmasıyla ipin sonunda kafası havada ayakları önde yere çakılmasına benziyor kaçışlarım. Kapardım kafamı! Hadım ettim kendi toprağımdaki her erkeği bu duyguların izlerinden kurtulmak babamın erkek özlemine küfretmek için. Madem erkek isterdin, doğurtturdun neden ayaklarınla bana doğru bir adım atmaktan acizsin. Gördüğün gibi annemin tasması ile bağlıyım kurtar beni!
Sevgi dedim sevgiliye yazılan her sözün, şarkının musikinin ardında hep gizli aşklarımı aradım. Yoktu kimse kalmamış herkes kapıyı sülük suratıma çarpıp gitmiş. Yalvardığımı görmüşler, bütün sinsi tavırlarıma rağmen küçük bir köpek gibi inlediğimi kaba yapımın bir maske olduğunu anlamışlar. İçimin boşluğunda kendimi yok edişime karşı onlar bile anlam veremeden yok oldular. Sevgili! Sevgilim! Sevda! Açlığım, susuzluğum çöllere düşüşümün yıllar sonrasında sanrılarla dindirildi. Su serapları artık suya olan ihtiyacımı sevgiye olan hasretimi dindirdi. Elbette sanrılardan kurtuluş olmaz ama sen gerçektin! Güpegündüz karşıma geçmiş beni yansıtıyor her tedavinde benden olanları gösteriyordun. Ben annemden kopardığım o duygusal bağın ipini senin ellerine verdiğimde mazoşistlik olarak değil bunu itaat olarak adlandırdım. Aradan geçen yılların sonunda senin ellerinden, gözlerinden içtiğim gerçek hayat suyunun tadı dilime yeni geliyor. Artık bağımı kopartmak artık özgürlüğüme doğru adımlar atmak istiyorum. Bundan sonrası bana hitab eden yazılarla dolu kitaplarla geçsin istiyorum. Hayatın içinde varlığımı anneme kaptırdığım, cellât olan babamın gözyaşlarında ayıldığım günlerin sonunu seninde görmeni istiyorum. Utancımdan ellerim sana uzanamaz oluyor, gözlerim sana bakamaz oluyordu. Şimdi anladım ki ne kadar utanırsam o kadar iyi idi. Bitti artık sensiz de olur seninle de olur. Kanlı ellerim gök kubbenin yağmurlarında yıkandı, ağlayan gözlerim senin bakışlarında sustu. Duygularım düz metinlere sığındı, bakışlarım tabiatın koynunda yüceldi, koku duyum kadınların tenlerinde bana ait olanı ararken arındı, yanılsamalı korkular artık yok oldu. Canımı sana emanet ;(kendi sanrımca) ettim, sen olmaz! Dedin tanrı olmadığını gösterdin. Amacın bu olmasa bile benim amacım sırrı bilen tek tanrım olacak zannı olduğundan bu idi.

Sözlerimin başlangıcı olan sevgidir. Bir türlü tarlalara ekipte tohum alamadığım sevgi tohumu. Sürekli gittiğim toprakların( insanların) bana olan düşkünlüklerine rağmen bana mahsul vermemeleri bunun yerine sürekli şikâyette bulunmaları elbette bir lütuf değildi. Ben köyümün ağası olamamışım, eğer bir köyün var ise ağa olacaksın ama adil ama zalim fark etmez sen ağa olduktan sonra Hak sana yol gösterir yeter ki bakasın, dedim ve ağalık postumu (erkeklik duygumu) giydim. Sadakat, sorumluluk, ilgi, bilgi(eric fromm’un sevgi tarifidir) kısacası sevgim ile giydiğim bu postu özümseye bilirsem derimin üstündeki yaraların üstüne yapışabilir ise ben de sağlığıma kavuşabilirim. Sıradan insanların kızgınlığını, nefretini, asiliğini, bencilliğini, sevgisini merhametini yaşayabilirim. Korkak olamaya gerek yok dedim. İnsan kendi postunu giymekten korkar mıydı? Korkuttular bizi erkeklik duygusundan. Sempatik gözüken ve sürekli kedi gibi onun yarasını yalamamızı isteyen annelerimiz, erkek duygusu körelmeye yüz tutmuş korkak, kendinin kusuru ile yüzleşmek istemeyen babalarımız sayesinde erkek olmanın kazancından çok sefaletini gördük. Yüce dinler bile ilahlarına erkek zamiri ile seslenirken bunları duyan kulaklarım neredeydi? Annemden meme emerken annemi besleyen babamın varlığı neredeydi?
Sevgililerin sevgisi değil arzuladığım, çocuklukta kaybettiğimi erişkinlikte aramak olmuyor. Çocuklukta yok olan duygularımın erişkinlikte ortaya çıkışı sembolik daha kısır oluyor. Bununla beraber arzularıma meyleden bu yüklenmiş güçler beni hep erkek organımda sınadı. Varlığım erkekliğimin tek ispatı olarak onu gösterdi. Onsuz ben bensiz o olamaz düşüncesi içinde didindim durdum. Ben sustum çoğunlukla o konuştu, o çalıştı. Aklımın yerine dürtülerim, sevgimin yerine nefretim, hüznümün yerine intikam, yalnızlığımın yerine de bir garson hizmeti içindeki sahte benliğim-ağır kişiliğim geçti. Her şey zincirlerle birbirine bağlanmış, üstüne duvarlar örülmüş, karanlığın hükmettiği ve “hiç kimse buraya yaklaşmasın, burası kutsal bir mabettir” diye yaklaştırılmadığı bir yere gömmüşüm. Cesetler çıktıkça gözyaşlarım sel olur ben öldürmedim bu var olanları! İnanın ben değilim benliğimin katili! Henüz bilmem kaç yaşında yaptıklarımdan ben mesul değilim. İsyan etmiyorum artık suçlu inandığım ilah ta değil. Kısır bir döngü gibi geldi ve bu en büyük tabuyu yıkan afyon bende patladı. Artık doğrusu kimse suçlu değil orası ayrı bir barış çubuğu, topluma uzattığım bir sesleniş.
Yalnızlığın tahtında yaşanacak tek bir duygu var o da yalnızlık. Ben başka bir hoş, loş, boş duygu bulamadım var ise de türevsel olarak yalnızlığın katmanlarından başka bir şey değildir. Şimdi büyümek değişmek barışmak adına topraklarıma geri dönüyorum. Şimdi, özümde barındırdığım kurtlu cesetleri layığı ile defnetmeye gidiyorum. Kimi zaman bir imam, kimi zaman ceset eşici, kimi zaman telkin verici olarak kapılarımı açık bırakıyorum. Aynalı babadaki saldırılarıma uğrayan aynaların içinden en sağlamına bakmaya gidiyorum. Gidiş eyleminin içindeki harekettir beni memnun eden. Sezgilerin de var olabileceği kabulü ile yolumu aydınlatan sevgi ile kendime dönük yeni keşfettiğim sevgi ile yok sandıklarımı var etmeye var sandıklarımın varlığını yoklamaya hareket ediyorum. Benliğimi çene kasılmalarından, mide ağrılarından, dürtüsel kıvranmalardan, isyankar hareketlerden, tabulardan, putlardan arındırmak için her daim yenilenmeye eşlik edebilmek için yeniden yeniden geliyorum.

Abdurrahman ULUÇ

FELSEFEYİ NASIL SEVDİREBİLİRİZ

Felsefeyi insanlara sevdirmek ve sempatikleştirmek için çeşitli yöntemler uygulanıyor. Ben felsefeye soğuk yaklaşılmasının sebebinin felsefecilerin yaşamlarının ve kuramlarının öncelikle öğretilmeye ve anlatılmaya çalışılmasının
sonucunda başlangıçta insanların gözünde felsefe büyüyor, birde kuramların karmaşıklığı işin içine girince anlamadığı şeye insanlar eğreti yaklaşıyor. Felsefeyle ilgileneceklerin her şey bir yana felsefi yazılarla ucundan bulaşması, sonra sonra sevdikçe, benimsedikçe karmaşık kuramlara girmesini daha güzel bir yöntem olarak benimsedim ve bu çeşitli yerlerden derlediğim, etik kurallara uyarak alıntı yaptığım yerleri ayrıntısına kadar belirttiğim yazılarla başladım.
Okuduğum makaleleri seçerken uyguladığım yöntemi edebiyat hocamın tavsiyesini söyliyerek sözümü bitirmek istiyorum. Hocama hangi kitapları okumamı sorduğumda, bana herhangi bir kitap ya da yazıyı okumaya başladığında, iki üç paragraf okuduktan sonra sıkıcı geliyorsa bırak, hoşuna giden, seni saran yazıları oku, ileriki zamanlarda tekrar aynı yazıları okumayı dene, bazılarına devam etmek isteyebilirsin tavsiyesinde bulundu. Bende felsefe ile ilgili yazıları sonraya bıraka bıraka, sonradan hoşuma gidenlerle ucundan felsefeye bulaştım. Felsefi terminolojilerle yazılmış yazılar hakkında az çok öngörülerim, fikirlerim oluşabiliyor ama tabi bu yıllar süren okuma ve anlama zorlamalarımla oldu, çoğu zaman bir cümleyi çözmek için sözlükler kullandım. Bazı terimleri çeşitli yerlerde nasıl kullanıldıklarına dikkat ettim. Felsefeyi ya da herhangi bir şeyi anlama ve bilme başarısının yüzde doksanı emek, yüzde biri deha deyişiyle bitirmek istiyorum.

Sevgi ve saygılarımla
Mustafa Altınay

Esra'nın Kendine Hitabesi

Ey Esra!!!

Bundan sonra çöplüğünü bil, hangi çöplükte öttüğünü.

Kime öttüğünü bil ve nasıl ötmek istiyorsan ona, öyle öt
Ama önce nasıl öttüğünü bil
Biliyorsan,
Karşındakine nasıl ötmen gerektiğini de bil


Hepsinden öte bir varlık sergilemeyi
Ağır bir duruş, bir kimlik sergilemeyi de bil,
İnsanlar ciddiyetini anlasın
İstediğinde istediğin kadar yavşayabiliyosun
Bunu denedin
Biraz da uzun bir süre ciddi olmasını bil
Bu sana daha yakın diğerinden
Diğerlerinden uzak olsa da, sana daha yakın
Bu senin daha saygın olman için
En başta kendine saygın olsun diye böyle ol
Bunu da denedin
Ama reaksiyonun rengi 1 dakikadan fazla tutmayınca o renk olmuş sayılmaz
Dolayısıyla rengini belli et uzun zaman boyunca
İnsanlar senin ne olduğunu anlayamasın
Çünkü bunu sen bile anlamazsın
Sen olmak istediğin gibi olursun çünkü

Şimdi de olmak iste ve ol
Dua et yani bir anlamda
Okula gitmek istemedin geçen dönem ve oldu
Kültür manyağı olayım dedin o da oldu
Sinema sinema dolaştın
Akşamları televizyon ve yemek sefası yapmak istedin ve onlar da oldu
Namaz kılmak istemedin günah olmasını göze alarak o da oldu
Yani tüm yapılmamalı dediğin şeyleri yaptın ve oldu
Önemli olan ne istediğini bilmen
Bunların yanı sıra erken kalkmak istedin oldu
Yatmak istedin oldu
İnsanlardan bağmsız olmak istedin oldu
Çalışmak istedin oldu
Konuşmak istedin oldu
Susmak istedin oldu

ÖSS yi kazanmak istedin oldu
Çalışkan olmak istedin oldu
Yani hevesle istediğin her şey oldu
Sende  dış uyaranlar da heves uyandırmış olabilir
İçten gelen merak dürtüleri de
Sen hâkimsen içine
Dış uyaranlardan minimum etkilenmesini
Ve hatta onları etkilemesini de bilirsin
Daha da neler olabilir …
Ama iç hakimiyetini kaybetme
Hiçbir şeyi bir başkası dedi diye içine sokma ya da içindekini çıkarma
Sende, senden çıkanlar egemen olduğu sürece
Dilediğini yaparsın
Dilersin ve yaparsın
Bunu ne milletin bilmesine gerek var
Ne de amcanın
Bunu sen bil yeter
Bunu O bilsin yeter
Onlarsa sadece izleyip görsünler neler yapabileceğini

Ama ısrarla anlatmaya çalışıyosun kendini
Anlayamazlar ki zaten

Onların sana etkisi
sadece üzerinde düşünmeye ihtiyaç hissetmediğin konularda
düşünmene vesile olmak
daha iyi nasıl yapabilirim dürtüsünü o konularda uyandırmak
armut piş ağzıma düş istemiyorum
zorla yedirilen yemek gibi kusmaksa hiç istemiyorum
seni sende bıraksınlar
sen vermezsen, kimse seni senden alamaz zaten
eh tabi mükemmel değilsin ama hiçbir şey değil de değilsin
sen kendine göre kendinin her şeyisin
sen  olmasan sen yoksun
her şey olmuş ne fayda
seni en mükemmel yapmak da sana kalmış
milletin seni ezmesine izin verme
ama kendini ezmesini de bil kendi kendine
ezmek=yargılamak…


şimdi evet şimdi içindekileri yazma
önsöz yazma
sadece yaz
anlayan istediği gibi anlasın
ama maksat anlamasına vesile ol insanların


Kapatıyorum bütün deney tüplerimi
Asitlerimi, bazlarımı
Çok derişik onlar zarar veriyorlar insanlara ve en başta da bana
Kapakları açık olunca

Kapatıyorum
Bir daha insanlara açmamacasına
Görsünler yeter
Kendi içimde gerçekleştirdiğim reaksiyonları.
Renklerimi belli edeyim,
Ne renk çiçekler açar bu bitki bilsinler .

Ama bir cam fanus içinde artık bu bitki
Fanusun deliklerinden, verse de kokusunu
Koklatmaz kendini yakından

Gösterecek bu çiçek renklerini
Ama kimse bilmeyecek bu renkleri nasıl yaptığını
O renkleri bile kimse tam olarak anlayamayacak
Kimse bilmeyecek reaksiyonlarımı
Açıklamak zorunda değilim nasıl yaptığımı
Merak edip dursun onlar oluşumum hakkındakileri
Bilemesinler olan bitenleri
Bilsinler ya da uydursunlar tezler
Anlatmam artık olan biteni
Çünkü kapattım ben bütün tüplerimi
Açılmamacasına kapattım
Bilmeyecek
Bilemeyecek O’ndan başkası…